Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 166 oppslagsord

læregut

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

gut eller (ung) mann som er under opplæring;
mannleg lærling

lysleitt, ljosleitt

adjektiv

Opphav

jamfør -leitt

Tyding og bruk

Døme
  • lysleitt hud;
  • ein lysleitt og vakker gut

lyslugga, ljoslugga

adjektiv

Tyding og bruk

med lys hårlugg
Døme
  • ein lyslugga liten gut

minstegut

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

særleg i bunden form eintal: yngste gut i ein familie
Døme
  • ha minsteguten på fanget

minstemann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

minste eller yngste gut i ei gruppe
Døme
  • Per var alltid minstemann i klassa

mannsemne

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

mann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt maðr, akkusativ mann

Tyding og bruk

  1. vaksen person av hankjønn;
    Døme
    • mognast frå gut til ung mann;
    • eg kjenner ikkje den mannen;
    • i styret sit det tre menn og to kvinner
  2. person med eigenskapar som tradisjonelt har vore oppfatta som mandige
    Døme
    • ta motgangen som ein mann
  3. mannleg ektemake;
    Døme
    • mann og kone;
    • miste mannen sin
  4. brukt i tiltale
    Døme
    • skjerp deg, mann!
  5. person som er med i eit idretts- eller arbeidslag, mannskap eller følgje
    Døme
    • ha ti mann i arbeid;
    • alle mann på dekk!
    • kjempe mann mot mann;
    • vi var trøytte, alle mann
  6. brukt i som etterledd i samansetningar og faste uttrykk: menneske, individ, person
    Døme
    • den vanlege mannen;
    • det vart 1000 kr til manns
  7. som etterledd i samansetningar som nemner ein mann (1) med omsyn til verv, tilhøyrsel eller liknande

Faste uttrykk

  • gå mann av huse
    gå ut alle som ein (for å vere med på noko)
  • gå ned med mann og mus
    (om skip) søkke med alt om bord
  • i manns minne
    så langt tilbake som folk kan hugse
  • krevje sin mann
    gjere det naudsynt å trå til med full kraft;
    jamfør krevje si kvinne
    • det kravde sin mann å drive garden
  • mann og mann imellom
    frå den eine til den andre;
    mannimellom
  • mannen i gata
    typisk representant for folket;
    folk flest
  • manns mål
  • vere mann for sin hatt
    gjere seg gjeldande;
    kunne klare seg sjølv
  • vere mann for
    vere i stand til;
    greie

ladd 2

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

gut, fyr;
stakkar

krabat

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; omlaga av kroat

Tyding og bruk

vilter gut, fyr, knekt
Døme
  • vere litt av ein krabat

kosegut

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

gut som gjerne vil bli kost med;
jamfør koseunge