Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 67 oppslagsord

vitne 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vitni; av vite

Tyding og bruk

  1. person som gjev utsegn (i retten) om kva han eller ho i eit visst høve har sett, høyrt, kjent, meint eller sagt
    Døme
    • augevitne;
    • rettsvitne;
    • sakkunnig vitne;
    • ha, ta nokon til vitne på noko;
    • seie noko med vitne til stades;
    • vere vitne til eit innbrot;
    • kalle, lyse til vitne;
    • skrive under til vitne – stadfeste med underskrift at noko er rett
  2. i religiøst mål: person som har sett eller høyrt Kristus, eller som kjenner seg kalla til å forkynne Guds ord

Faste uttrykk

  • teiande vitne
    indisium
Artikkelside

vingard

substantiv hankjønn

Opphav

av vin (2

Tyding og bruk

mark til vindyrking;
i overført tyding, særleg i religiøst mål:
Døme
  • arbeide i Herrens vingard – for Guds rike mellom menneska (jamfør Matt 20,1–16)
Artikkelside

vilje 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vili; samanheng med vilje (2

Tyding og bruk

  1. evne til medviten gjerning og/eller åtferd
    Døme
    • ha sterk, veik vilje;
    • viljen til å overleve
    • i idrett:
      • siste runden gjekk berre på viljen
  2. Døme
    • gjere mot Guds vilje;
    • få viljen sin – få det som ein vil;
    • gjere til viljes – føye (nokon);
    • setje viljen sin igjennom;
    • arvingane var spente på siste viljen hans – dvs testamentet
  3. Døme
    • gjere noko med (vitende og) vilje
  4. det å vere villig
    Døme
    • innsatsvilje;
    • offervilje;
    • ha vilje til samarbeid;
    • det er ikkje evna, men viljen det skortar på
Artikkelside

velsigning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å velsigne;
    Guds nåde;
    (gammaltestamentleg) formular som uttrykkjer ynske om Guds omsorg og nåde, motsett forbanning (1)
    Døme
    • lyse velsigninga over kyrkjelyden;
    • ta imot velsigninga
  2. Døme
    • de har mi velsigning når det gjeld dette tiltaket
    • lykke
      • det er ikkje noko velsigning med slikt
    • ofte ironisk:
      • den velsigninga som bilen er
Artikkelside

utvald

adjektiv

Tyding og bruk

som er plukka ut (spesielt)
Døme
  • be nokre få utvalde (gjester);
  • Guds utvalde folk – brukt om jødane;
  • min utvalde – kjærasten min, maken min
Artikkelside

uransakeleg

adjektiv

Opphav

av ransake

Tyding og bruk

Døme
  • Guds vegar er uransakelege;
  • ein uransakeleg person, smil
Artikkelside

undergjeven

adjektiv

Opphav

norrønt undirgefinn, truleg frå lågtysk etter; mellomalderlatin

Tyding og bruk

  1. ofte forelda: som står under makta eller rådveldet til noko(n);
    Døme
    • herren og hans undergjevne;
    • undergjevne tenestemenn – lågare, underordna;
    • alle er undergjevne lovene, Guds vilje;
    • vere undergjeven leiaren
  2. Døme
    • Dykkar undergjevne NN – forelda i brev
Artikkelside

underfull

adjektiv

Opphav

delvis etter tysk

Tyding og bruk

  1. full av under (1, 1);
    Døme
    • ei underfull verd;
    • på underfull måte
  2. Døme
    • Guds underfulle verk
Artikkelside

under 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt undr;

Tyding og bruk

  1. overnaturleg hending eller gjerning;
    uskjønleg, merkeleg hending med lykkeleg utfall
    Døme
    • Jesus gjorde under;
    • berre eit under kan redde laget frå nedrykk;
    • det var eit (Guds) under at vi berga oss;
    • bli frisk (som) ved eit under – gen.; sjå unders
  2. Døme
    • kome, bli, vere opp i under – svært forundra
Artikkelside

trone 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå gresk ‘stol’

Tyding og bruk

  1. gild, opphøgd stol som sete for høgtståande person, regjerande fyrste, pave eller liknande
    Døme
    • kongetrone;
    • stå for Guds trone – på dommedag
  2. (bilete på) stilling eller mynde som øvste fyrste i eit land
    Døme
    • ta over trona etter faren;
    • kome på trona

Faste uttrykk

  • sitje på trona
    regjere
Artikkelside
Side 5 av 7