Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 27 oppslagsord

skulle

skulla

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skulu

Tyding og bruk

  1. om framtid: kome til å
    Døme
    • toget skal gå om ein time;
    • det skal bli ny formann i laget
  2. vere skyldig (1 eller bunden til;
    Døme
    • du skal gjere det;
    • eg skulle helse frå mor – er beden om;
    • sanninga skal fram
  3. Døme
    • du skulle hjelpe meir til heime;
    • alle skulle gjere si plikt
  4. vere fastrådd på;
    ha sett seg føre;
    Døme
    • eg skal nok greie det;
    • eg skal tukte deg;
    • kva skal han no der da?
    • i lovnad:
      • du skal ikkje mangle noko
    • i stadfesting:
      • det skal gudane vite;
      • eg skal seie det gjekk bra;
      • kvar skal du av?
  5. ha ord på seg for
    Døme
    • ho skal vere flink;
    • det skal vere reint gull
  6. ha grunn, høve til
    Døme
    • det skal du rekne med;
    • det skulle la seg gjere
    • preteritum i uttrykk for tvil eller vørdsam førespurnad:
      • skulle du reise dit?
      • skulle det vere meir kaffi?
  7. vere spørsmål om
    Døme
    • det er ikkje mykje som skal til
Artikkelside

skjøtte

skjøtta

verb

Opphav

av preteritum av eldre dansk skøte ‘ha omsut for’

Tyding og bruk

ha omsut for;
bry seg om;
Døme
  • skjøtte arbeidet sitt;
  • skjøtte hus og heim

Faste uttrykk

  • skjøtte seg sjølv
    passe eller rå seg sjølv
Artikkelside

futurum

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin futurus ‘som skal bli’

Tyding og bruk

i språkvitskap: verbalform som uttrykkjer framtid
Døme
  • ‘skal gå’ eller ‘vil gå’ er futurum

Faste uttrykk

  • presens futurum
    verbalform med hjelpeverb i presens brukt til å uttrykkje ei framtidig handling (til dømes: ‘skal gå’, ‘vil gå’, ‘vi kjem til å reise i morgon’)
  • preteritum futurum
    verbalform med hjelpeverb i preteritum brukt til å uttrykkje ei handling som er framtidig i høve til eit gjeve punkt i fortida (til dømes: ‘skulle gå’, ‘ville gå’, ‘vi kom til å reise’)
Artikkelside

fortid

substantiv hokjønn

Opphav

av for- (1

Tyding og bruk

  1. tidsrom som er forbi;
    tidlegare tid, eldre tid
    Døme
    • fortid og notid;
    • hendingar i fortida;
    • dette høyrer fortida til;
    • han har ei tvilsam fortid
  2. i språkvitskap, tidlegare: nemning for preteritum
    Døme
    • fortid av verbet
Artikkelside

finitt 2

adjektiv

Opphav

frå latin perfektum partisipp av finire ‘ende, avgrense’; samanheng med finis

Tyding og bruk

om verbalform: som kan stå aleine som verbal i ei setning;
til skilnad frå infinitt (2
Døme
  • presens, preteritum og imperativ er finitte former
Artikkelside

burde

burda

verb

Opphav

norrønt byrja, preteritum burði ‘tilkome’; same opphav som byrje

Tyding og bruk

  1. (etter det som er rett, rimeleg, ynskjeleg) måtte, skulle;
    ha rett eller plikt til å
    Døme
    • du bør gå ut og hjelpe til;
    • vi bør drikke tran;
    • dei burde ha gjort ein betre jobb
  2. brukt om noko vi skulle vente var tilfelle
    Døme
    • issoleia burde finnast i Jotunheimen

Faste uttrykk

  • som seg hør og bør
    som det sømer seg;
    som er rett og rimeleg
Artikkelside

akutt 1

substantiv hankjønn

Opphav

av akutt (2

Tyding og bruk

  1. framovervendt aksentteikn for å markere trong lyd (som é i lét, preteritum av låte) eller einstavingstonelag (til dømes i nummer)
  2. (raskt) stigande ordtone (merkt ut med akutt (1, 1))
Artikkelside
Side 3 av 3