Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
88 treff

Bokmålsordboka 75 oppslagsord

omtrent

adverb

Opphav

av lavtysk um(me)trent, av trent ‘omkrets, grense’

Betydning og bruk

  1. om lag;
    cirka
    Eksempel
    • omtrent 30 deltakere
  2. nesten
    Eksempel
    • være omtrent ferdig
Artikkelside

sånn

determinativ demonstrativ

Opphav

gjennom dansk; fra lavtysk sodan

Betydning og bruk

  1. som har den eller den egenskapen;
    som er av det eller det slaget;
    Eksempel
    • hva kan sånt komme av?
    • han sier ofte sånne ting
    • brukt som substantiv:
      • hva kaller du en sånn?
      • en sånn må jeg få meg
  2. brukt for å referere til noe eller noen som er ubestemt eller ikke nærmere presisert:
    Eksempel
    • er dette en sånn kvæfjordkake?
    • det gikk sånn noenlunde;
    • jakt, fiske og sånn
  3. brukt vurderende for å få fram at noe er godt eller dårlig;
    Eksempel
    • sånt vær det er i dag!
    • sånn en elendig bil
  4. brukt som adverb: på den måten, på denne måten;
    Eksempel
    • du kan ikke bo sånn!
    • de tar det ikke så nøye sånn;
    • more seg, feste litt og sånn;
    • det er så fint å ligge sånn ute på fjorden;
    • sånn i sin alminnelighet
  5. brukt om tall eller mengder: omtrent, cirka
    Eksempel
    • konserten slutter sånn i ellevetiden;
    • hun var vel sånn fire år gammel
  6. brukt alene for å uttrykke at noe er ferdig
    Eksempel
    • sånn! Da kan vi gå;
    • sånn! Nå er middagen klar

Faste uttrykk

  • sånn der
    brukt for å uttrykke skepsis, usikkerhet eller lignende
    • er dette en sånn der nygle?
    • han spiller i et sånt der storband
Artikkelside

sekstitall

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. det sjuende tiåret i et århundre, særlig tiåret 1960–1969
    Eksempel
    • inspirert av det sene sekstitall;
    • musikk fra 60-tallet
  2. mengde på omtrent 60
    Eksempel
    • et sekstitall bilder på veggene
Artikkelside

sekstiårsalder

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

i bestemt form entall: alder på omtrent 60 år
Eksempel
  • fra sekstiårsalderen trapper mange ned;
  • en gråhåret mann i 60-årsalderen
Artikkelside

seksårsalder

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

i bestemt form entall: alder på omtrent seks (1) år
Eksempel
  • et barn i seksårsalderen
Artikkelside

sekstenårsalder

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

i bestemt form entall: alder på omtrent 16 år
Eksempel
  • være i sekstenårsalderen;
  • miste kontakten i 16-årsalderen
Artikkelside

tjene inn

Betydning og bruk

få inn tilsvarende pengesum som en har tapt eller brukt på å kjøpe noe;
Se: tjene
Eksempel
  • investeringene var tjent inn etter omtrent et år
Artikkelside

tjene

verb

Opphav

norrønt þjóna, þéna

Betydning og bruk

  1. motta penger for utført arbeid
    Eksempel
    • tjene penger;
    • tjene 200 kr timen;
    • han jobber hardt og tjener godt
  2. være tilsatt;
    ha stilling
    Eksempel
    • tjene som hushjelp;
    • tjene på en gård
  3. stille seg selv til disposisjon;
    vie seg til
    Eksempel
    • tjene fedrelandet;
    • tjene Herren;
    • tjene en god sak
  4. være til hensikt for;
    Eksempel
    • foreningen tjener sosiale formål;
    • loven tjener naturens interesser

Faste uttrykk

  • se seg tjent med
    se fordelen av
    • de ser seg tjent med dagens løsning
  • tjene fett
    få stor avkastning
    • tjene fett på boligsalget
  • tjene inn
    få inn tilsvarende pengesum som en har tapt eller brukt på å kjøpe noe
    • investeringene var tjent inn etter omtrent et år
  • tjene på
    • ha pengemessig gevinst av
      • tjene på aksjene sine
    • ha fordel av
      • partiet vil tjene på å være mer synlige
  • tjene seg opp
    samle opp penger
    • tjene seg opp noen kroner før ferien
  • tjene seg rik på
    få en stor formue ved hjelp av
    • tjene seg rik på aksjer;
    • tjene seg søkkrik på gründervirksomhet
  • tjene som
    fungere som
    • en stein fikk tjene som bord;
    • storesøsteren tjener som eksempel for sine søsken
  • tjene til
    ha som hensikt, være godt for
    • uenigheten tjener bare til å gjøre dem ulykkelige;
    • hva skal det tjene til?
  • tjene til livets opphold
    forsørge seg
    • slite med å tjene til livets opphold;
    • mange tjener til livets opphold på sjøen
  • være tjent med
    ha nytte av
    • være tjent med mer fritid;
    • laget er nok best tjent med å ta noen dagers hvile
Artikkelside

ligge på været

Betydning og bruk

ligge omtrent stille mot vinden;
Se: vær
Eksempel
  • båten lå på været
Artikkelside

rundt regnet

Betydning og bruk

omtrent;
Se: rund
Artikkelside

Nynorskordboka 13 oppslagsord

omtrent

adverb

Opphav

av lågtysk um(me)trent, av trent ‘grense, omkrins’

Tyding og bruk

  1. om lag;
    cirka
    Døme
    • omtrent 30 deltakarar
  2. nesten
    Døme
    • vere omtrent ferdig
Artikkelside

sånn

determinativ demonstrativ

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk sodan

Tyding og bruk

  1. som har den eller den eigenskapen;
    som er av det eller det slaget;
    Døme
    • sånne spørsmål er vanskelege;
    • korleis kan du seie noko sånt?
    • vi har ofte sånn vind her
    • brukt som substantiv:
      • du må få deg ei sånn!
      • du kan ikkje bruk sånn når du lagar kake!
  2. brukt for å referere til noko eller nokon som er ukjent eller som ikkje er nærmare presisert
    Døme
    • is, pølser, brus og sånn;
    • er dette ein sånn rullekake?
    • det gjekk sånn nokolunde
  3. brukt vurderande for å få fram at noko er godt eller dårleg
    Døme
    • sånt eit vêr vi har i dag!
    • sånn ein elendig bil
  4. brukt som adverb: på den måten, på denne måten;
    Døme
    • det er fint å liggje sånn;
    • sånn til vanleg
  5. brukt om tal eller mengder: omtrent (1), om lag
    Døme
    • dei kjem sånn i femtida;
    • det kosta sånn fem–seks hundre kroner
  6. brukt åleine for å uttrykkje at noko er ferdig
    Døme
    • sånn! No er middagen klar;
    • sånn! Da kan vi gå

Faste uttrykk

  • sånn der
    brukt for å uttrykkje skepsis, uvisse eller liknande
    • ho spela i eit sånt der bråkete hardrockband;
    • er du ein sånn der leksikograf?
Artikkelside

tannskifte

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

skifte frå det første tannsettet til permanente tenner
Døme
  • vere ferdig med tannskiftet;
  • kua går gjennom tannskiftet når ho er omtrent tre år
Artikkelside

høgd, høgde 1

substantiv hokjønn

Opphav

av høg (1

Tyding og bruk

  1. utstrekning oppover;
    til skilnad frå breidd (1, 1) og lengd (1)
    Døme
    • høgd: 1,80 m;
    • vekse i høgda
  2. nivå i høve til eit lågare nivå
    Døme
    • flyet taper høgd
  3. stad eller nivå høgt oppe;
    høgare luftlag
    Døme
    • sveve i høgda
  4. terrengformasjon som ris opp over omgjevnaden;
  5. høgareliggjande strøk eller lende
    Døme
    • feire påske i høgda
  6. i idrett: høgdehopp sjå høgde (2
    Døme
    • hoppe høgd;
    • han var best i høgd
  7. horisontal avdeling av noko;
    Døme
    • bu i andre høgda;
    • hus på tre høgder
  8. i musikk: øvste, høgaste tonane i skalaen eller i ei røyst;
    jamfør tonehøgd
  9. grad av storleik, utvikling eller liknande
    Døme
    • prisane når nye høgder;
    • vere på høgda av karrieren;
    • han har ikkje vore heilt på høgda i det siste

Faste uttrykk

  • høgd over havet
    fastsett mål på kor høgt noko ligg over havflata;
    forkorta hoh.
    • 1000 meters høgd over havet
  • i høgda
    • oppetter
      • byggje i høgda;
      • klatre i høgda
    • i høgareliggjande strok
      • det ligg snø i høgda
    • ikkje meir enn;
      maksimalt, høgst
      • dette har i høgda akademisk interesse;
      • det tek i høgda to timar
  • på høgd med
    • like god;
      jamgod
      • han var på høgd med dei beste
    • på omtrent same breiddegrad som
  • på høgd med situasjonen
    i stand til å ha kontroll
    • ho kjende seg på høgd med situasjonen;
    • han er ikkje på høgd med situasjonen
  • ta høgd for
    ta med i vurderinga, i planlegginga
    • det vart teke høgd for opp mot 70 anløp i året
Artikkelside

bi

adverb

Opphav

frå lågtysk; same opphav som tysk bei ‘ved (sida av)'

Tyding og bruk

ved sida av;

Faste uttrykk

  • leggje bi
    segle så tett opp mot vinden som mogleg (så fartøyet mistar farten)
  • liggje bi
    om fartøy: liggje omtrent stille mot vinden;
    liggje på vêret
  • stå bi
    halde ut
    • nokon som kan stå bi
  • stå nokon bi
    hjelpe nokon
Artikkelside

årsfest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fest i ei foreining, ein institusjon eller liknande som blir skipa til på omtrent same tid kvart år
Døme
  • tale på årsfesten i Oslo Arbeidersamfunn
Artikkelside

på høgd med

Tyding og bruk

Sjå: høgd
  1. like god;
    jamgod
    Døme
    • han var på høgd med dei beste
  2. på omtrent same breiddegrad som
Artikkelside

liggje bi

Tyding og bruk

om fartøy: liggje omtrent stille mot vinden;
liggje på vêret;
Sjå: bi
Artikkelside

cirka, sirka

adverb

Uttale

sirˊka

Opphav

frå latin ‘omkring’, av circus ‘krins’

Tyding og bruk

om lag, omtrent;
forkorta ca.
Døme
  • cirka 100 kr;
  • cirka 10 mil
Artikkelside

klimasone

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

strøk på jorda med omtrent same klima
Døme
  • tropisk klimasone
Artikkelside
Side 1 av 8