Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
342 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

sykdom, sjukdom

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

det å være syk
Eksempel
  • få en smittsom sykdom
Artikkelside

Nynorskordboka 341 oppslagsord

sjukdom

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sjúkdómr

Tyding og bruk

det å vere sjuk;
tilstand da ein er sjuk
Døme
  • få ein alvorleg sjukdom;
  • det er kome sjukdom på potetene
Artikkelside

rekonvalesens

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk og mellomalderlatin, av latin re- og convalescere ‘kome til krefter’; jamfør re-

Tyding og bruk

periode eller prosess da ein pasient kjem til krefter etter sjukdom eller ein operasjon
Artikkelside

grunn 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanfall av norrønt grunnr m ‘botn, grunn, grunn plass i vatnet’ og grund f ‘mark, slette’

Tyding og bruk

  1. jordoverflate, mark, bakke
    Døme
    • bryte ny grunn
  2. jordeigedom, landområde
    Døme
    • jakte på annan manns grunn;
    • avstå grunn til kommunen
  3. fast fjell eller berg
    Døme
    • grunn av gneis
  4. Døme
    • skipet gjekk på grunn;
    • trekkje båten av grunnen
  5. Døme
    • raud kross på kvit grunn
  6. jordfast underlag, fundament;
    utgangspunkt, føresetnad
    Døme
    • støype grunn til eit hus;
    • huset brann ned til grunnen;
    • byggje på solid grunn;
    • granske noko frå grunnen av
  7. årsak, motiv, grunnlag
    Døme
    • ha grunn til å tru at ting snart blir betre;
    • dette gjev grunn til mistanke;
    • grunnen til fråværet er sjukdom;
    • av gode grunnar vart eg verande heime

Faste uttrykk

  • av den grunn
    derfor
    • ho hugsa ingenting frå ulykka og vart av den grunn ikkje ført fram som vitne
  • fast grunn under føtene
    • beina på landjorda (etter ei tid til sjøs)
      • det vart berre nokre timar med fast grunn under føtene
    • i overført tyding: trygg stad, tilstand eller posisjon
      • ungdommen treng å ha fast grunn under føtene
  • gard og grunn
    • gard (1) med hus og dyrkingsjord
      • eige gard og grunn;
      • bønder som må gå frå gard og grunn
    • alt ein eig
      • satse gard og grunn;
      • somme drakk seg frå gard og grunn
  • gå til grunne
    bli øydelagd, gå fortapt;
    bukke under
  • i botn og grunn
    heilt opp, fullt ut; i grunnen
  • i grunnen
    eigenleg, alt i alt
    • det er i grunnen ikkje så vanskeleg;
    • eg har i grunnen aldri vore særleg redd av meg
  • leggje til grunn
    ha som utgangspunkt eller føresetnad
    • leggje eiga erfaring til grunn for avgjerda
  • liggje til grunn
    vere årsak til eller grunnlag for
    • visjonane som ligg til grunn for satsinga
  • på grunn av
    som følgje av;
    forkorta pga.
    • brua er stengd på grunn av uvêret
  • på gyngande grunn
    i ein usikker situasjon eller tilstand
    • leiaren for verksemda innrømmer at dei er på gyngande grunn
  • rå grunnen
    ha den sterkaste posisjonen;
    herske, dominere
    • tradisjonelt er det husdyrhald som har rådd grunnen i området;
    • han rår grunnen aleine
Artikkelside

psykosomatisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld samspelet mellom kropp og sinn;
med fysiske symptom som delvis har ei psykisk årsak
Døme
  • psykosomatisk sjukdom;
  • psykosomatiske symptom
Artikkelside

pådra seg

Tyding og bruk

skaffe seg;
måtte finne seg i;
Sjå: pådra
Døme
  • pådra seg sjukdom;
  • ho pådreg seg ansvar;
  • han pådrog seg stor gjeld
Artikkelside

pådra, pådrage

pådraga

verb

Faste uttrykk

  • pådra seg
    skaffe seg;
    måtte finne seg i
    • pådra seg sjukdom;
    • ho pådreg seg ansvar;
    • han pådrog seg stor gjeld
Artikkelside

pernisiøs

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin ‘skadeleg’

Tyding og bruk

om sjukdom: farleg, vondkyndt
Artikkelside

lækje

lækja

verb

Opphav

jamfør lege (2

Tyding og bruk

gjere god att av sjukdom eller skade;
gjere frisk
Døme
  • lækje ein sjukdom
  • brukt som adjektiv:
    • lækjande urter

Faste uttrykk

  • tida lækjer alle sår
    sorg og smerte blir mindre etter som tida går
Artikkelside

residivere

residivera

verb

Opphav

gjennom fransk; frå latin

Tyding og bruk

om sjukdom: kome tilbake
Artikkelside

residiv

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin, av recidere, av re- og cadere ‘falle’

Tyding og bruk

tilbakefall (i sjukdom, til brotsverk)
Døme
  • han fekk eit residiv
Artikkelside
Side 1 av 35