Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 394 oppslagsord

tale 2

tala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt tala

Tyding og bruk

  1. bruke røysta eller språket, ytre (seg), snakke, prate, vitne
    Døme
    • tale lågt, kvast, tydeleg;
    • alvorleg, bokstavleg talt;
    • talast ved om noko
  2. gjere seg til talsmann for, argumentere, forsvare
    Døme
    • ho taler mi sak;
    • tale for seg sjølv
    • i uttrykk:
      • alt taler mot han
  3. kunne snakke
    Døme
    • tale tysk
  4. Døme
    • presten talte ved grava;
    • tale seg varm om noko

Faste uttrykk

  • tale beint ut
    vere fritalande
  • tale for, mot
    vitne for, mot, framstille i gunstig, ugunstig lys
  • tale frampå om
    ymte om, nemne, kome inn på
  • tale ut
    greie opp, gjere opp (med nokon)
Artikkelside

tale 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt tala f

Tyding og bruk

  1. det å tale (2, 1), det å seie noko;
    Døme
    • skrift og tale
  2. evne til å tale (2, 1) eller bruke røysta, språket;
    Døme
    • ha dårleg tale
  3. etter fransk parole: bruk av språket hos den einskilde, til skilnad frå språk (1)
  4. talespråk, (nasjonal)språk
    Døme
    • daglegtale;
    • uttale;
    • ein film med norsk tale
  5. det ein seier
    Døme
    • klar, tydeleg tale
  6. det ein seier om eit emne ved eit særleg høve;
    Døme
    • festtale;
    • takketale;
    • halde tale

Faste uttrykk

  • ikkje kome på tale
    vere uaktuelt
    • det kjem ikkje på tale at du får meir sjokolade no
  • vere på tale
    bli drøfta, nemnd, gjord framlegg om; vere aktuell
  • vere tale om
    bli drøfta, gjelde
Artikkelside

brudgomstale

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

tale som brudgomen held til brura (og foreldra til brura) under bryllaupsmiddagen
Artikkelside

britisk-engelsk 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

engelsk språk slik det blir brukt i Storbritannia;
til skilnad frå amerikansk-engelsk
Døme
  • høyre god britisk-engelsk på BBC
  • brukt i nøytrum:
    • tale eit feilfritt britisk-engelsk
Artikkelside

britisk-engelsk 2

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld eller er særmerkt for engelsk språk slik det blir brukt i Storbritannia
Døme
  • tale med britisk-engelsk aksent
Artikkelside

opprørsk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som eggjar til opprør
    Døme
    • ei opprørsk tale
  2. som set seg opp imot nokon;
    Døme
    • opprørske ungdomar;
    • opprørske meiningar
Artikkelside

prosa

substantiv hankjønn

Opphav

av latin prosa (oratio) ‘endefram (tale)'

Tyding og bruk

  1. språkbruk som ikkje er bunden av rim- og rytmereglar;
    ubunden stil;
    motsett vers og poesi
    Døme
    • lett og ledig prosa
  2. i overført tyding: slitsamt og einsformig liv;
    grå kvardag;
Artikkelside

prostituere

prostituera

verb

Opphav

frå latin ‘by fram (til sal)'

Tyding og bruk

tale nedsetjande om;
sverte, baktale, skjemme ut
Døme
  • han prostituerte heile partiet

Faste uttrykk

  • prostituere seg
    • ta betaling for seksuelle tenester
      • jentene reiste til byen og prostituerte seg
    • skjemme seg ut
      • senatet prostituerte seg med dette vedtaket
Artikkelside

logos

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk logos ‘tale, ord, fornuft’

Tyding og bruk

rasjonell tenkjemåte eller framstilling;
til skilnad frå etos og patos
Døme
  • eit essay prega av uttenkt og reflektert logos
Artikkelside

rakke ned på

Tyding og bruk

tale vondt om;
kritisere sterkt;
Sjå: rakke
Artikkelside
Side 1 av 40