Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 39 oppslagsord

sanning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere sann (2, 1);
    samsvar med røynda eller med dei verkelege tilhøva
    Døme
    • tvile på sanninga i ein påstand;
    • reine, skire sanninga;
    • gudsens sanning;
    • i sanning eit godt menneske – verkeleg
  2. forteljing, utsegn som samsvarer med det røynlege
    Døme
    • halde seg til sanninga;
    • seie, fortelje sanninga – òg: seie si verkelege meining utan atterhald;
    • absolutt sanning;
    • filosofisk sanning;
    • vitskapleg sanning
  3. det å sanne;
    Døme
    • eg fekk ikkje noka sanning på det
  4. Døme
    • tene Herren i sanning
Artikkelside

ei sanning med modifikasjonar

Tyding og bruk

ikkje heilt sant;
meir lygn enn sanning;
Artikkelside

modifikasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør modifisere

Tyding og bruk

  1. mindre endring;
    Døme
    • framlegget vart godteke med visse modifikasjonar
  2. modifisert type;

Faste uttrykk

  • ei sanning med modifikasjonar
    ikkje heilt sant;
    meir lygn enn sanning
Artikkelside

meiningsdanning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å påverke folkemeininga;
    Døme
    • grupper som legg premissane for den offentlege meinigsdanninga
  2. det å danne seg eigne meiningar
    Døme
    • fremje sanning, demokrati og fri meiningsdanning
Artikkelside

eld

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt eldr

Tyding og bruk

  1. flamme (1, 1) frå noko som brenn ved høg temperatur;
    Døme
    • setje eld på huset;
    • sprute eld
  2. haug av ved, kvister og anna som skal brennast eller brenn;
    Døme
    • gjere opp eld;
    • sitje rundt elden
  3. avfyring av skytevåpen;
    skyting
    Døme
    • opne eld
  4. sterk glans, glød
    Døme
    • ha eld i auga
      • som etterledd i ord som
      • moreld
  5. Døme
    • kjærleikens eld

Faste uttrykk

  • bli herre over elden
    få kontroll over brann
    • brannmannskapa er no herre over elden
  • frå oska til elden
    frå vondt til verre
    • det var som å gå frå oska til elden
  • gå gjennom eld og vatn
    gjere alt for å hjelpe
    • dei er klare til å gå gjennom eld og vatn
  • i elden
    • i kamp;
      midt i striden
      • soldatane måtte i elden
    • (stå for tur til å) vere med i hard prøve eller konkurranse
      • bandet skal snart i elden
  • ingen røyk utan eld
    det ligg alltid noko under, til dømes at det er ei viss sanning i eit laust rykte
  • kome under dobbel eld
    • bli skoten på eller overfallen frå to kantar
    • i overført tyding: bli angripen eller få kritikk frå to kantar
  • leike med elden
    å oppføre seg slik at det kan bli farleg eller få uheldige konsekvensar
    • dei visste at dei leikte med elden
  • opne eld
    begynne å skyte
  • puste til elden
    prøve å få strid eller usemje til å blusse opp
    • dei let medarbeidarane puste til elden i konflikten
  • som eld i tørt gras
    svært fort
    • rykta spreidde seg som eld i tørt gras
  • som eld og vatn
    heilt ulike
    • dei er som eld og vatn
Artikkelside

ingen røyk utan eld

Tyding og bruk

det ligg alltid noko under, til dømes at det er ei viss sanning i eit laust rykte;
Sjå: eld, røyk
Artikkelside

lygn, løgn

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør norrønt lygð og lygi; av lyge

Tyding og bruk

  1. det å lyge
    Døme
    • bli gripen i lygn
  2. noko som ikkje er sant;
    Døme
    • fare med lygn;
    • det er blank lygn;
    • leve på ei lygn;
    • lygner og halvsanningar;
    • ikkje tru på alle lygnene

Faste uttrykk

  • kvit lygn
    lygn for å spare nokon for ei lei sanning;
    naudlygn
Artikkelside

kvit lygn

Tyding og bruk

lygn for å spare nokon for ei lei sanning;
Sjå: kvit, lygn
Artikkelside

likning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å rekne ut skatt
    Døme
    • klage på likninga
  2. matematisk formel som seier at to algebraiske uttrykk er like store
    Døme
    • løyse ei likning med to ukjende
  3. kjemisk formel for omsetjinga av stoff ved ein kjemisk reaksjon
  4. enkel forteljing som skal illustrere ei sanning eller ein moralsk lærdom, særleg i Det nye testamentet;
    biletleg uttrykk, parabel (1), liknad
    Døme
    • tale i likningar
Artikkelside

krossferd, korsferd

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. hærferd i mellomalderen for å vinne att Det heilage landet frå muslimane
  2. mest før: kampanje av kyrkja mot vantru og kjettarar
  3. (aggressiv) aksjon mot noko ein meiner er til skade i samfunnet, eller for ei sak som ein brenn for
    Døme
    • ei krossferd mot alkoholen;
    • ei krossferd for sanning og rett
Artikkelside
Side 1 av 4