Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

geistleg

adjektiv

Uttale

gæiˊstli

Opphav

av lågtysk eller tysk Geist ‘ånd’

Tyding og bruk

  1. som gjeld trussamfunn eller presteskap
  2. brukt som substantiv: prestevigd person
Artikkelside

ornat

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin , av ornare ‘pryde’

Tyding og bruk

geistleg (1) embetsdrakt
Artikkelside

prestestand

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

jamfør stand (3

Tyding og bruk

  1. det å vere prest;
    geistleg stand
  2. prestar til skilnad frå lekfolk eller andre samfunnsklasser
Artikkelside

prelat

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

geistleg (2) med høg rang
Artikkelside

orden

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin ordo

Tyding og bruk

  1. Døme
    • namna står i alfabetisk orden
  2. regelbunden tilstand;
    system
    Døme
    • ha god orden i sakene sine
  3. Døme
    • syte for ro og orden
  4. i biologi: systematisk gruppe av organismar;
    underordna klasse (1, 2) og overordna familie (3)
    Døme
    • ein orden femner i regelen om fleire familiar
  5. samskipnad som følgjer faste reglar
    Døme
    • ein geistleg orden
  6. Døme
    • St. Olavs orden

Faste uttrykk

  • for ordens skuld
    for at alt skal gå riktig for seg
    • ho ville forklare situasjonen for ordens skuld
  • gå i orden
    bli ordna
    • saka gjekk i orden
  • i orden
    • i stand
      • bilen er i orden
    • greitt, ok
      • det er i orden at du kjem på søndag
  • i tur og orden
    i rekkjefølgje;
    etter kvarandre
  • slutta orden
    rørsler i ei oppstilt militæravdeling der alle har fast plass
    • drill og marsj er former for slutta orden
  • spreidd orden
    med større avstand til andre soldatar
    • dei går frå leiren i spreidd orden
Artikkelside

kallsfelle

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør felle (2

Tyding og bruk

(geistleg) kollega i same embete;
Artikkelside

kallsbror

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(geistleg) kollega i same embete;
Artikkelside

nåde 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt náð ‘fred, vern, nåde’

Tyding og bruk

  1. i religiøst språk: Guds kjærleik og miskunn
    Døme
    • Vårherre, sjå i nåde til oss!
    • forkynne synd og nåde
  2. Døme
    • be om nåde;
    • dei viste ingen nåde mot motspelarane
  3. i jus: minking av eller fritak for straff
    Døme
    • den dømde søkte om nåde
  4. om eldre eller utanlandske forhold: brukt i tiltale til og omtale av adeleg eller geistleg person
    Døme
    • Dykkar nåde

Faste uttrykk

  • av Guds nåde
    som er svært evnerik
    • ein kunstnar av Guds nåde
  • avskjed i nåde
    avgang etter oppnådd aldersgrense eller etter søknad
    • ho fekk avskjed i nåde
  • finne nåde for nokons auge
    bli godteken av nokon
  • la nåde gå for rett
    døme mildare enn lova krev
  • leve på nåde
    vere avhengig av velvilje frå andre
  • på nåde og unåde
    utan vilkår
  • ta til nåde att
    gje tilgjeving og oppreising
Artikkelside

johannittarorden, johannittorden

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal: geistleg riddarorden frå krossferdtida vigd til Johannes døyparen;
Artikkelside

investitur

substantiv hankjønn

Opphav

frå mellomalderlatin investitura ‘ikleding’, av latin investire ‘kle’; jamfør investere

Tyding og bruk

om eldre forhold: høgtideleg innsetjing av til dømes høg geistleg
Artikkelside
Side 1 av 2