Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 19 oppslagsord

gape

gapa

verb

Opphav

norrønt gapa

Tyding og bruk

  1. opne munnen;
    ha munnen vidopen
    Døme
    • gap opp!
    • krokodilla gapte høgt
  2. glo dumt eller forundra (med open munn);
    Døme
    • ho vart berre ståande og gape
  3. rope, skråle;
    skravle;
    skjemte
    Døme
    • ho gapa og lo
  4. stå open;
    glipe mykje
    Døme
    • såret gapte
    • brukt som adjektiv
      • eit gapande sår;
      • eit gapande hol i skroget;
      • late etter seg eit gapande tomrom

Faste uttrykk

  • gape over
    • ta inn i munnen
      • gape over brødskiva
    • prøve å rå med
      • gape over for mykje
Artikkelside

gapen

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

hire

hira

verb

Opphav

norrønt híra

Tyding og bruk

  1. stå gjerandslaus og gape
    Døme
    • hire ut tida
  2. stå samankropen i kulden
    Døme
    • hire og fryse
  3. hangle, vere sjukleg;
    vere slapp, utmødd (etter eit krafttak)
    Døme
    • gå og hire
Artikkelside

måpe

måpa

verb

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk mopen ‘gape’

Tyding og bruk

gape uforståande eller forundra;
stire dumt framfor seg
Døme
  • ho vart ståande og måpe;
  • vi sit og måper
  • brukt som adjektiv:
    • eit måpande publikum
Artikkelside

geispe, gjespe

geispa, gjespa

verb

Opphav

norrønt geispa; samanheng med geipe (2

Tyding og bruk

  1. gape (av trøyttleik eller keisemd) medan ein andar
    Døme
    • sitje og geispe;
    • geispe kjaken av ledd
  2. supe (etter luft)
    Døme
    • geispe etter luft;
    • geispe av skrekk
Artikkelside

grine

grina

verb

Opphav

norrønt grína

Tyding og bruk

  1. vise misnøye;
    klage, gråte, sutre
    Døme
    • dette er ingenting å grine for
  2. gjere grimasar
    Døme
    • grine mot sola
  3. vere open eller utett;
    Døme
    • kjolen grin;
    • det grin mellom fjølene

Faste uttrykk

  • grine mot ein
    syne seg svært tydeleg for ein
    • fattigdomen grein mot dei
  • grine på nasen
    vise misnøye
    • ho grein på nasen av det dårlege resultatet
  • gå så det grin
    gå svært godt
    • norsk økonomi går så det grin
Artikkelside

håke 2

håka

verb

Tyding og bruk

stå og gape mållaust
Døme
  • han stod og håka og forstod ingen ting
Artikkelside

gape over

Tyding og bruk

Sjå: gape
  1. ta inn i munnen
    Døme
    • gape over brødskiva
  2. prøve å rå med
    Døme
    • gape over for mykje
Artikkelside

hipe

hipa

verb

Opphav

jamfør eldre dansk hibe ‘trå etter’

Tyding og bruk

  1. stunde, vente med lengting
  2. stå og gape;
    stå gjerandslaus og vente
Artikkelside

hiatus

substantiv hankjønn

Opphav

av latin hiare ‘gape’

Tyding og bruk

  1. i språkvitskap: samanstøyt av to vokalar som ikkje lagar diftong
    Døme
    • hiatus har vi i ord som ‘globoid’, ‘koffein’
  2. i metrikk: samanstøyt av endevokalen i eit ord og første vokalen i neste ord
    Døme
    • vi har hiatus i ‘ta att’
Artikkelside
Side 1 av 2