Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

dampe

dampa

verb

Opphav

av damp

Tyding og bruk

  1. gje frå seg damp (1) eller røyk (2)
    Døme
    • det dampar av våte klede;
    • det dampar av det varme vatnet;
    • sveitten dampa av ho;
    • servere dampande poteter
  2. la tørke ved fordamping
    Døme
    • koke til vatnet dampar bort;
    • oljen dampa opp
  3. tilsetje damp (1);
    behandle med, utsetje for damp
    Døme
    • dampe klede;
    • dampe opp eit brev;
    • dampe grønsaker;
    • laksen lyt bli dampa
  4. fare av stad med dampkraft
    Døme
    • toget dampa av stad;
    • ein liten båt dampar forbi
  5. patte på sigarett, pipe eller liknande;
    Døme
    • dampe sigarettar;
    • dei sat og dampa på sigarane sine
  6. i overført tyding: vere kjenneteikna av noko;
    ha eit tydeleg preg av noko
    Døme
    • filmen dampa av erotikk;
    • boka dampar av melankoli
Artikkelside

ose

osa

verb

Opphav

av os (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det oser av kleda som tørkar
  2. lukte sterkt og vondt;
    Døme
    • han oser av brennevin
  3. i overført tyding: bere sterkt preg av;
    vere full av;
    stråle ut
    Døme
    • ho oste av forakt
  4. sende ut os (1, 2);
    Døme
    • lampa oser
Artikkelside

parfymere

parfymera

verb

Opphav

gjennom fransk; frå italiensk, av per ‘igjennom’ og fumare ‘sende ut røyk, dampe’

Tyding og bruk

gjere godluktande med parfyme (1)
Døme
  • ho parfymerer seg
  • brukt som adjektiv:
    • parfymert såpe
Artikkelside

kondensere

kondensera

verb

Opphav

av latin condensare ‘trengje saman’

Tyding og bruk

  1. (få til å) gå over frå gass eller damp til flytande eller fast form;
    fortette
  2. om flytande matvare: dampe inn;
    konsentrere
    • brukt som adjektiv
      • kondensert mjølk
Artikkelside

gabbe

gabba

verb

Tyding og bruk

Døme
  • det gabbar av vegen, vatnet
Artikkelside

gose 2

gosa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

  1. strøyme gos;
    Døme
    • det gosar av gryta, av hesten
  2. strøyme gose(r);
    særleg: kome varmluft, ølje (2)
    Døme
    • det gosar frå omnen
Artikkelside

ryke

ryka

verb

Opphav

norrønt rjúka

Tyding og bruk

  1. sende ut røyk
    Døme
    • det ryk frå pipa;
    • rykande ruinar;
    • omnen ryk
      • rykande fersk – heilt fersk
  2. Døme
    • hesten er så varm at det ryk av han
  3. drive tett i lufta
    Døme
    • sjøen rauk – jamfør rok;
    • rykande fok;
    • prisane rauk i vêret
    • styrte fram, kaste seg over
      • ryke i hop (i slagsmål)
    • falle
      • ryke over ende;
      • ryke i golvet
    • tape (2
      • ryke 3–5 i ein fotballkamp;
      • ryk og reis! – ha deg unna!; dra dit peparen gror!
  4. slitne, breste, gå i stykke
    Døme
    • tauet, koppen rauk (sund);
    • venskapen vil ryke;
    • der rauk den sjansen – gjekk tapt

Faste uttrykk

  • ryke opp
    blåse opp (til storm)
  • ryke uklar
    bli uvener
Artikkelside

gauve 3

gauva

verb

Opphav

samanheng med gov; gyve og gyse (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det gauvar etter bilane
  2. Døme
    • ølet gauvar
  3. Døme
    • det gauvar med makk
Artikkelside

røyke, røykje

røyka, røykja

verb

Opphav

norrønt reykja

Tyding og bruk

  1. påverke ei matvare med røyk (1) for å få fram røyksmak
    Døme
    • røyke sild, kjøt
  2. dampe på pipe, sigarett eller sigar
    Døme
    • røyke pipe;
    • røyke ein sigarett;
    • røyke hasj, marihuana
  3. i uttrykk:

Faste uttrykk

  • røyke ut
    drive ut med røyk;
    òg overført tyding: tvinge fram sanninga
Artikkelside

puffe

puffa

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • puffe til nokon
  2. blåse ut røyk eller damp;
    Døme
    • puffe på ein stor sigar
Artikkelside
Side 1 av 2