Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 114 oppslagsord

avstand

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk ‘det å stå langt unna (noko)'

Tyding og bruk

distanse;
mellomrom
Døme
- avstanden mellom hjula er to meter;
- avstanden til gjerdet er fire meter;
- kjenne nokon att på stor avstand;
- Noreg er eit land med store avstandar
i overført tyding: stort skilje;
gap (2, 3)
Døme
- halde avstand til dei underordna;
- stor avstand mellom foreldre og barn;
- få noko på avstand

Faste uttrykk

halde avstand til
vere reservert overfor
halde på avstand
hindre i å kome for nær inn på livet
halde seg på avstand frå
unngå å ha for mykje å gjere med (noko eller nokon)
ta avstand frå
seie seg sterkt usamd med eller i

Artikkelside

orden

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin ordo

Tyding og bruk

rekkjefølgje, plassering
Døme
- namna står i alfabetisk orden
regelbunden tilstand;
system
Døme
- ha god orden i sakene sine
lovlydnad
Døme
- syte for ro og orden
i biologi: systematisk gruppe av organismar;
underordna klasse (1, 2) og overordna familie (3)
Døme
- ein orden femner i regelen om fleire familiar
samskipnad som følgjer faste reglar
Døme
- ein geistleg orden
- - munkeorden
  - nonneorden
  - riddarorden
heidersteikn, dekorasjon
Døme
- St. Olavs orden

Faste uttrykk

for ordens skuld
for at alt skal gå riktig for seg
ho ville forklare situasjonen for ordens skuld
gå i orden
bli ordna
saka gjekk i orden
i orden
- i stand
  bilen er i orden
- greitt, ok
  det er i orden at du kjem på søndag
i tur og orden
i rekkjefølgje;
etter kvarandre
slutta orden
rørsler i ei oppstilt militæravdeling der alle har fast plass
drill og marsj er former for slutta orden
spreidd orden
med større avstand til andre soldatar
dei går frå leiren i spreidd orden

Artikkelside

brennvidd, brennvidde

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør vidd (

Tyding og bruk

avstand mellom ei samlelinse eller ein holspegel og brennpunktet

Døme

eit kamera med 43 mm brennvidd;
linsene i fyrlyktene har ulik brennvidd og storleik

Artikkelside

protestere

protestera

verb

Opphav

av latin protestari ‘kunngjere offentleg’

Tyding og bruk

seie seg usamd i;
kome med innvendingar mot eller ta avstand frå
Døme
- protestere mot overgrep og urett;
- protestere på saksførehavinga
ta opp protest (2) for manglande betaling

Artikkelside

luftlinje, luftline

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kortaste avstand mellom to stader

Døme

avstanden er berre 130 km i luftlinje

Artikkelside

osean

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom latin; frå gresk okeanos ‘hav som omgjev heile jorda’

Tyding og bruk

verdshav
i overført tyding: enorm mengd;
stor avstand
Døme
- eit osean av blomstrar;
- det er eit osean mellom partane i forhandlinga

Artikkelside

langt

adverb

Opphav

av lang (

Tyding og bruk

med stor avstand;
fjernt
Døme
- langt unna;
- gå langt og lenger enn langt;
- det er ikkje så langt dit;
- det var langt mellom dei interessante innslaga;
- vere i slekt langt ute;
- eg har ikkje tenkt så langt;
- målet er å kome lengst mogleg
brukt i uttrykk for motsetning
Døme
- det blir noko langt anna
med stor tidsavstand;
framskriden i tid
Døme
- langt på dag;
- langt opp i åra;
- det er langt fram til vi er ferdige;
- det ligg nok lenger fram i tida
brukt forsterkande: mykje, i stor grad
Døme
- det går langt betre enn vi trudde;
- det var langt vanskelegare enn vi hadde venta;
- langt dei fleste var positive til innlegget

Faste uttrykk

drive det for langt
gå over grensa for kva som høver seg
gå for langt
gå for vidt;
overdrive
nei, no går det for langt!
i det lengste
så lenge som mogleg
langt om lenge
etter lang tid;
omsider
langt på veg
i stor grad
dei er langt på veg samde om ei avtale
på langt nær
slett ikkje;
på ingen måte
planen er på langt nær oppfylt enno;
dei er ikkje på langt nær klare til å dra
sitje langt inne
vere vanskeleg å oppnå
sigeren sat langt inne
sjå langt etter
lengte etter utan å kunne få
eg kan nok sjå langt etter den skuleplassen
så langt råd er
i den grad det er mogleg
vere like langt
vere tilbake til utgangspunktet
da er vi like langt