Avansert søk

Nynorskordboka 309 oppslagsord

feil 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå fransk faille; samanheng med fallere

Tyding og bruk

noko som er ufullkome eller i uorden;
lyte (1, skavank, mangel (2)
Døme
- alle har sine feil;
- varer med feil;
- feil på sambandet;
- rette feilen på linja
- - hjartefeil
noko som ikkje er rett;
noko ukorrekt;
mistak
Døme
- gjere feil i rekning;
- teknisk feil;
- det var min feil
- - prentefeil
  - skrivefeil

feil 2

adjektiv

Tyding og bruk

ukorrekt, galen (5), vrang (3), feilaktig
Døme
- svaret er feil;
- få feil nummer;
- kome på feil hylle
brukt som adverb: gale, i miss
Døme
- gå feil

Faste uttrykk

slå feil
ikkje slå til;
mislykkast
kornhausten har slått feil;
det slår aldri feil
ta feil
dømme gale;
ha urett
eg fann ut at eg tok feil

feile

feila

verb

Opphav

gjennom lågtysk, frå fransk faillir; same opphav som fallere

Tyding og bruk

ta feil, gjere mistak
Døme
- det er menneskeleg å feile
gjere eit feilsteg (2)
vere i vegen med;
mangle (1, 3)
Døme
- kva er det som feiler deg?

ganske

adverb

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

heilt (1, fullstendig (2)
Døme
- det er ganske enkelt feil;
- for ganske nøyaktig eitt år sidan
til ein viss grad;
nokså, heller (2, 3);
temmeleg
Døme
- ganske stor;
- ganske mykje pengar;
- det går ganske bra
brukt som adjektiv i visse uttrykk: heil (1, 3), fullstendig (1)
Døme
- ho er kjend over det ganske land

inga rose utan tornar

Tyding og bruk

sjølv den vakraste ting har feil, ulemper eller problem;

Sjå: torn

torn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þorn

Tyding og bruk

hard, spiss og stikkande utvekst på plante;
pigg (1, 1), tagg (1, 1)
Døme
- buskane er fulle av tornar;
- katten fekk ein torn i poten
beinliknande spiss og stikkande utvekst på nokre dyr
hard klump i overhuda, særleg på tærne, med ein hard spiss som veks innover og gjev smerter;
liktorn
i overført tyding: noko ubehageleg;
ulempe, utfordring (2)
Døme
- kvardagen er full av tornar

Faste uttrykk

ein torn i auget
årsak til uvilje, misunning, irritasjon eller liknande;
noko som (stendig) plagar ein
nybygget var ein torn i auget på naboane
inga rose utan tornar
sjølv den vakraste ting har feil, ulemper eller problem

språkvask

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

korrektur (1) for å rette feil og dårleg språk

Døme

språkvask av ein tekst

sprekk

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

avlangt hol;
brest (1), rivne (1, 2), sprunge
Døme
- isen var full av sprekkar
smal opning
Døme
- putte brevet inn sprekken på postkassa
- - dørsprekk
det å gå tom for krefter eller ikkje kunne fullføre ein plan;
jamfør sprekke (2, 6)
Døme
- skiløparen fekk ein sprekk etter 35 km;
- han hadde vore rusfri i mange år da han gjekk på ein sprekk
feil i vurdering av kostnad eller liknande
Døme
- sprekk i budsjettet

Faste uttrykk

slå sprekkar
i ferd med å ryke
samhaldet slår sprekkar

stor

adjektiv

Opphav

norrønt stórr

Tyding og bruk

som tek mykje plass eller rom;
diger, dryg, svær;
motsett liten (1);
jamfør større, størst
Døme
- ei stor bygd;
- store hus;
- vekse seg stor og sterk;
- vere stor for alderen;
- ein stor flokk;
- ein stor familie;
- eit stort smil
som gjer mykje av seg;
monaleg, omfattande
Døme
- ei stor verksemd;
- Noreg har vore ein stor tørrfiskeksportør;
- tene store pengar;
- ein stor del av folket;
- stor skilnad;
- gjere stor skade;
- i stor målestokk;
- gjere nokon ei stor teneste;
- ikkje ete stort
- brukt som adverb
  han gledde seg stort over suksessen;
  glede seg stort til noko;
  dominere stort
- brukt som substantiv
  selje og kjøpe i stort
brukt ved oppgjeving av ein sum, eit mål, ei vekt
Døme
- eit stort beløp;
- huset er 104 m² stort
vesentleg (1), viktig
Døme
- eit av dei store politiske spørsmåla føre valet;
- det store spørsmålet er …;
- dra opp dei store linjene;
- i store drag;
- ei stor glede
høg (1, 3)
Døme
- ha store tankar om nokon eller noko
sterk (6), drastisk, kvass (2, 3)
Døme
- bruke store ord
som har høg (sosial) stilling
Døme
- vere ein stor mann i kommunen
dugande, vidkjend
Døme
- ho har vorte ein stor forskar;
- ein stor idrettsutøvar
- brukt som substantiv
  det blir nok noko stort av henne
ordentleg, retteleg
Døme
- du er ein stor tosk;
- han var ein stor unge all sin dag
fin, flott
Døme
- ikkje vere stort van;
- halde ein stor middag
full, heil;
fullstendig
Døme
- den store kjærleiken;
- det store tomrommet
ikkje småleg (1)
Døme
- vere stor nok til å vedgå ein feil
brukt i utrop for å gje uttrykk for overrasking eller liknande
Døme
- du store Gud!
- du store verda!
- du store min!

Faste uttrykk

gjere store auge
sperre auga opp av undring
i det store og heile
alt i alt, stort sett, jamt over
ikkje stort anna
ikke særlig mer;
nesten berre
ikkje sjå stort anna enn bilar på turen
ikkje stort over
ikkje særleg meir enn
ho kan ikkje vere stort over 20 år;
det kan ikkje vere stort over 20 grader
sjå stort på
vurdere i grov trekk utan å hefte seg ved detaljar;
vere mild og overberande
sjå stort på det
store og små
vaksne og barn
store oktav
oktav (2) under vesle oktav og to oktavar under einstroken oktav
stort sett
vurdert i heilskap med mindre vekt på dei einkilde detaljane;
vanlegvis
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete
vere stor på det
vere kry eller overlegen

strande

stranda

verb

Opphav

Tyding og bruk

gå eller drive på grunn
Døme
- fartøyet stranda
i overført tyding: slå feil;
mislykkast
Døme
- heile tiltaket stranda på grunn av dårleg planlegging

Resultater per side: