Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 97 oppslagsord

finne 5

finna

verb

Opphav

norrønt finna

Tyding og bruk

  1. kome over, treffe på, oppdage
    Døme
    • finne ein skatt;
    • finne att noko ein har mista;
    • finne vegen;
    • finne nokon død;
    • finne seg mat;
    • finne fram skrivesaker
  2. Døme
    • finne forma;
    • finne fred
  3. kome fram til, tenkje ut, utleie
    Døme
    • finne utvegar;
    • finne ut kva som er gale;
    • finne heim att;
    • finne fram til folk;
    • finne fram til løysingar;
    • finne ut av vanskane
  4. Døme
    • finne grunn til;
    • finne nokon skyldig

Faste uttrykk

  • finne for godt
    avgjere etter eige skjøn
    • eg kjem dersom eg finn det for godt
  • finne kvarandre
    • bli eit par
    • bli samde;
      ha same syn i ei sak
  • finne opp
    tenkje ut noko nytt eller lage noko for første gong
    • rapartisten likar å finne opp nye ord;
    • Johann Gutenberg fann opp boktrykkjarkunsta
  • finne på
    kome på;
    tenkje ut;
    pønske ut
    • vi hadde ikkje trudd at nokon kunne finne på noko slikt
  • finne seg i
    godta (resignert)
    • dette finn eg meg ikkje i
  • finne seg sjølv
    bli klar over kven ein er og kva ein vil
  • finne seg til rette
    tilpasse seg
    • han strever med å finne seg til rette i Noreg
  • finne stad
    hende
    • hendinga fann stad for to år sidan
  • finne ut
    bli klar over
    • ho fann ut at ho ville skrive bøker
  • ikkje ha funne opp krutet
    vere dum eller godtruen
Artikkelside

feigd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt feigð

Tyding og bruk

det å vere feig (2);
snarleg død(sfall)
Døme
  • hanen varslar feigd
Artikkelside

eskatologi

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk eskhatos ‘sist’ og -logi

Tyding og bruk

lære om dei siste tidene;
idé eller førestilling om død, dom, frelse og fortaping
Døme
  • likskapar og ulikskapar mellom kristen og jødisk eskatologi
Artikkelside

eller

konjunksjon

Opphav

norrønt ella(r), elliga(r), opphavleg ‘av annan skapnad, på annan måte’

Tyding og bruk

jamstillande og disjunktiv konjunksjon
  1. brukt til å jamstille to ledd som står for motsette alternativ
    Døme
    • liv eller død;
    • no eller aldri;
    • ver still, eller så ...!
  2. brukt til å jamstille to eller fleire ledd som står for nokså likeverdige alternativ
    Døme
    • lite eller ingenting;
    • to eller tre;
    • eitt kilo eller så;
    • to el. fleire;
    • ein eller annan – einkvan; jamfør ein (3, 1);
    • eller liknande – jamfør liknande (2)
  3. brukt til å binde saman to ledd som tyder det same
    Døme
    • 1 dollar, eller 7 kr;
    • Oslo, eller Kristiania som byen da heitte

Faste uttrykk

  • anten - eller
    dobbel konjunksjon som viser at det må veljast mellom to
    • anten du eller eg må dra
  • eller anna
    brukt for å peike på uspesifisert alternativ
    • køyra bil, ta buss, eller anna
  • før eller sidan
    om noko som verkar uunngåeleg: på eit eller anna tidspunkt
  • korkje __ eller __
    dobbel konjunksjon som viser at ingen av to eller fleire alternativ er moglege
    • korkje du eller eg vil dra
  • verken __ eller __
    dobbel konjunksjon: korkje – eller
Artikkelside

dødsårsak

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

grunn til at nokon er død
Døme
  • dødsårsaka er ukjend;
  • kreft er ei vanleg dødsårsak
Artikkelside

dødsmaske

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

avstøyping av andletet til ein person som nettopp er død
Artikkelside

dødslysingsdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rettsleg utsegn om at ein bortkomen person er død
Artikkelside

dødsbodskap

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

melding om at nokon er død;
Døme
  • dødsbodskapen kom heilt uventa
Artikkelside

dødsbod

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

melding om at nokon er død;
Døme
  • presten kom med dødsbodet seint om kvelden
Artikkelside

døy

verb

Opphav

norrønt deyja; samanheng med daud

Tyding og bruk

  1. slutte å leve (2, 1)
    Døme
    • døy av hjarteinfarkt;
    • døy ein naturleg død;
    • døy frå familien;
    • ho døydde i går;
    • han døydde ung;
    • blomstrane har døydd i tørken;
    • halde på å døy av redsle
  2. slutte å vere til;
    ta slutt;
    Døme
    • ætta døyr ut;
    • lyden døydde bort;
    • minnet om han skal aldri døy

Faste uttrykk

  • ikkje døy i synda
    ikkje sleppe utan straff
    • eg let deg ikkje døy i synda!
Artikkelside
Side 9 av 10