Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 73 oppslagsord

åtfinnsam

adjektiv

Tyding og bruk

huga til å finne åt;
Artikkelside

ørneblikk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

særleg i overført tyding: særs kvass synsevne;
skarpt, kritisk blikk
Døme
  • følgje noko med ørneblikk
Artikkelside

vurdere

vurdera

verb

Opphav

omlaging av eldre dansk vurde (eigenleg same opphav som II vørde) etter lågtysk werderen ‘fastsetje verdien av noko’

Tyding og bruk

  1. dømme om, gje ei (kritisk) fråsegn om, verdsetje
    Døme
    • vurdere ei sak på fritt grunnlag;
    • vurdere behovet i framtida;
    • bli vurdert i høve til dei andre
  2. tenkje på (å gjere noko, ta til med noko eller liknande)
    Døme
    • nye sysselsetjingstiltak må vurderast;
    • vurdere stillinga si – tenkje alvorleg på å gå av
Artikkelside

visitt

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av visitere

Tyding og bruk

  1. stutt vitjing, kort besøk
    • snarvisitt;
    • fransk visitt – særs stutt vitjing;
    • gå på visitt
  2. på sjukehus:
    • legen gjekk visitten – visittrunden;
    • der kjem visitten – legen med følgje

Faste uttrykk

  • gjere ein visitt til
    kome med kort digresjon, avstikkar eller (kritisk) merknad til (noko(n))
Artikkelside

ukritisk

adjektiv

Tyding og bruk

utan (bruk av) kritisk sans
Døme
  • ein ukritisk granskar;
  • godta alt ukritisk
Artikkelside

temperatur

substantiv hankjønn

Opphav

latin temperatura ‘høveleg blanding’

Tyding og bruk

  1. grad, styrke, nivå av varme
    Døme
    • det er høg, låg temperatur – varmt, kaldt;
    • vatn frys når temperaturen er 0 °C
  2. temperatur (1) uttrykt i grader
    Døme
    • liste over temperaturane ulike stader
  3. kroppsvarme
    Døme
    • normal temperatur;
    • for høg temperatur – feber;
    • ta temperaturen – måle
  4. i overført tyding: stemning (2, atmosfære
    Døme
    • den politiske temperaturen
  5. i musikk: avvik frå absolutt reinstemming av eit orgel eller liknande

Faste uttrykk

  • absolutt temperatur
    temperatur målt frå det absolutte nullpunktet
  • kritisk temperatur
    temperatur da ei kjemisk el. fysisk endring går føre seg
Artikkelside

tekstutgåve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(kritisk, vitskapleg) utgåve av (litterær) tekst eller liknande
Artikkelside

søkjelys, søkeljos, søkelys, søkjeljos

substantiv inkjekjønn

Opphav

av søkje (1

Tyding og bruk

  1. (lys frå ein) lyskastar som blir brukt til å lyse opp eit leiteområde
  2. kritisk gransking
    Døme
    • kome i søkjelyset for noko;
    • setje søkjelys på noko
Artikkelside

storbakke

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

hoppbakke med kritisk punkt på 105-120 m, til skilnad frå normalbakke og skiflygingsbakke
Artikkelside

sporsans

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

evne til å finne og følgje eit spor (1, 1)
Døme
  • ein hund med god sporsans;
  • ein kritisk journalist med god sporsans
Artikkelside
Side 6 av 8