Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 170 oppslagsord

logikk

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av logos ‘ord, tanke, fornuft’

Tyding og bruk

  1. grein av filosofien som studerer prinsippa for følgjerett tenking
    Døme
    • studere logikk
  2. (evne til) klar, følgjerett tankegang
    Døme
    • det er ein brest i logikken i provføringa hans
  3. regelbunden samanheng
    Døme
    • den indre logikken i naturen

Faste uttrykk

  • formal logikk
    del av logikken som ligg nær matematikken og som undersøkjer gyldigheita til ein argumentasjon ut frå den reint formale samanhengen mellom ledda i argumentasjonen, til dømes mellom premissar og konklusjon
Artikkelside

land og strand

Tyding og bruk

indre og ytre strok;
mange stader;
heile landet;
Sjå: land
Døme
  • fare land og strand rundt
Artikkelside

labyrint

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , opphavleg nemning på Knossospalasset på Kreta

Tyding og bruk

  1. (stad med) innvikla system av gangar og rom der det er vanskeleg å finne fram
    Døme
    • ein labyrint av tronge smug og gater
  2. i overført tyding: noko som er innfløkt og vanskeleg å finne ut av
    Døme
    • bli fanga i ein labyrint av hendingar
  3. i anatomi: det indre øyret
Artikkelside

land 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt land

Tyding og bruk

  1. del av jordoverflata som ikkje er dekt av vatn
    Døme
    • tørt land;
    • båten la frå land;
    • dra båten på land;
    • ro til land;
    • inne ved land
  2. geografisk og politisk eining;
    rike, stat
    Døme
    • her i landet;
    • dei afrikanske landa;
    • rike land;
    • land og folk
  3. grisgrendt område;
    landsbygd;
    til skilnad frå by (1, 1)
    Døme
    • bu på landet;
    • flytte frå landet til byen;
    • gjensidig forståing mellom by og land
  4. dyrka jordstykke eller mark;
    jordeigedom
    Døme
    • dei busette seg og rydda nytt land
  5. jordbotn, grunn (1, 1);
    terreng, lende;
    område
    Døme
    • fruktbart land
  6. førestelt eller abstrakt stad eller tilstand
    Døme
    • barndomens land

Faste uttrykk

  • bryte/erobre/vinne nytt land
    gjere noko som ikkje er gjort før, til dømes innan kunst eller vitskap
  • den må du lenger ut på landet med
    dette får du meg ikkje til å tru
  • gudsord frå landet
    naiv, urøynd person
  • gå i land
    slutte som sjømann
  • gå på land
  • hale/dra i land
    få i stand til sist;
    berge
    • hale i land sigeren;
    • dei drog prosjektet i land
  • her til lands
    her i landet
  • i land
    • på landjorda
      • ta arbeid i land etter nokre år til sjøs
    • opp på eller inn til land
      • hoppe i land frå båten;
      • vrakgods som driv i land
  • land og strand
    indre og ytre strok;
    mange stader;
    heile landet
    • fare land og strand rundt
  • på land
    på landjorda
    • forsøpling både i havet og på land
  • ro seg i land
    kome seg ut av ein floke (ved å endre taktikk)
  • sjå land
    sjå enden på eit langvarig arbeid eller liknande
  • ta land
    om båt: nå stranda
  • til lands
    • inn til land;
      i land (2)
      • kome seg til lands
    • på landjorda;
      på land
      • trafikken til lands, til sjøs og i lufta
  • vite kvar landet ligg
    skjøne den aktuelle situasjonen
Artikkelside

kunstnarkall

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

indre tildriv til å bli kunstnar;
Artikkelside

leddmakk, leddmark, ledmakk, ledmark

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i fleirtal: makkar med ytre leddeling og indre segmentering;
Annelida
Artikkelside

livskraft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. indre kraft som det organiske livet etter ei eldre oppfatning går ut frå
  2. kraft og evne til å leve og verke;
Artikkelside

livsnerve

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

noko som er eit livsvilkår for noko;
indre, berande kraft i noko
Døme
  • jernverket var sjølve livsnerven i kommunen
Artikkelside

kjønnsorgan

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. samnemning for indre og ytre organ som tener forplantinga hos menneske, dyr eller plante;
  2. synleg del av kjønnsorgan (1) hos menneske eller dyr
Artikkelside

kjønnsleppe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvar av dei hudfaldane som ligg i par rundt skjedeopninga hos kvinner;
jamfør leppe (2)
Døme
  • dei små kjønnsleppene;
  • dei store kjønnsleppene;
  • dei ytre og indre kjønnsleppene
Artikkelside
Side 5 av 17