spele 2
spela
verb
kløyvd infinitiv: -a
Opphav
lågtysk spelen, spillenTyding og bruk
- vere med i, drive med ball- eller kulespel
Døme
- spele biljard, fotball, tennis;
- han vart spela fri og laga mål;
- spele mot eit utanlandsk lag
- vere med i spel med kort, terningar og liknande
Døme
- spele bingo, dam, femkort, poker, sjakk;
- spele korta sine klokt – òg: handle klokt;
- spele falskt;
- spele medvite på noko – utnytte noko medvite
- satse pengar, vedde
Døme
- spele lotto;
- spele på travbana;
- spele fallitt – særl: mislykkast;
- spele høgt (spel) – ta stor vågnad
- få fram, lage musikk
Døme
- spele (på) fele, piano, trekkspel, grammofon;
- spele plater;
- spele ein sonate;
- spele førstefiolin – òg: rå
- om fugl: lage paringslyd
- orrhanen spelar oppi åsen;
- kanonane spela opp – byrja å skyte;
- spele (opp) til dans
- utføre, gje liv til ei teater-, filmrolle og liknande
Døme
- spele ei rolle (godt, dårleg);
- spele revy, skodespel
- syne fram
- teateret spelar no ‘Medmenneske’ av Olav Duun
- agere
- spele idiot;
- spele lita rolle – ha lite å seie;
- filmen, stykket har spela inn store summar – har gjeve stor inntekt
Døme
- spele ein eit puss
Faste uttrykk
- spele ballen over tilla (nokon annan) ta seg av (noko)
- spele innverke inn, ha noko å seie
- spele innlage opptak av (ein film)
- spele oppòg: lage oppstyr, skape seg vrang
- spele oppbyrje spelet
- spele på dei same strengenebruke dei same argumenta, verkemidla og liknande
- spele ut motsetje (nokon) opp mot (kvarandre)
- spele ut over sidelinjasetje (nokon, seg) utanfor
- spele utha utspelet