Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 29 oppslagsord

tredjegradslikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

likning der den ukjende står i tredje potens

Artikkelside

tilstandslikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

likning som gjev samanhengen mellom trykk, volum og temperatur for eit stoff

Artikkelside

redusere

redusera

verb

Opphav

frå latin ‘føre tilbake’

Tyding og bruk

setje ned, minke, avgrense
Døme
- redusere utgiftene
i kjemi: (få eit stoff til å) ta opp elektron;
fjerne oksygen frå eit stoff, motsett oksidere
i matematikk:
Døme
- redusere ei likning, eit uttrykk – forenkle og dra saman; korte

Artikkelside

parabel

substantiv hankjønn

Opphav

gresk parabole ‘samanlikning’

Tyding og bruk

enkel forteljing, gjerne frå kvardagslivet, som skal klårgjere ei djupare sanning, ein høgare moralsk leveregel eller;
likning (3)
bogen linje (kjeglesnitt) der kvart punkt på linja har like stor avstand frå eit fast punkt (brennpunktet) som frå ei gjeven rett linje (styrelinja)

Artikkelside

eksponentiallikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

likning (3) der éin eller fleire ukjende finst som eksponentar

Artikkelside

eksplisitt

adjektiv

Uttale

ekˊsplisit; eksplisitˊt

Opphav

frå latin explicitus ‘utfalda, forklart’; jamfør implisitt

Tyding og bruk

klart og tydeleg formulert;
uttrykkeleg, direkte (3);
til skilnad frå implisitt
Døme
- eit eksplisitt vedtak;
- dei gav ingen eksplisitt kommentar om saka
- brukt som adverb
  gjere eksplisitt greie for noko;
  han bad ikkje eksplisitt om meir pengar
om variabel i matematisk likning: som er isolert på den eine sida av likskapsteiknet og kan uttrykkjast som ein formel med kjende storleikar

Artikkelside

bilete, bilde

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt bilæti

Tyding og bruk

(teikna, måla, fotografert) attgjeving av noko eller nokon
Døme
- måle eit bilete;
- ha bilete på veggen;
- sjå på bilete
førestilling, ide (2, 1)
Døme
- ha eit klart bilete av noko;
- ha bilete i hovudet
framstilling (1), skildring
Døme
- romanen gjev eit råkande bilete av tilhøva under krigen
likning, metafor, symbol (1)
Døme
- tale i bilete
aktuell situasjon (slik han ter seg)
Døme
- etter kommunevalet er biletet eit anna

Faste uttrykk

få eit bilete av
få inntrykk av eller oversikt over
vi må få eit bilete av situasjonen
gje eit bilete av
gje eit inntrykk av;
spegle av
målingane gjev eit bilete av meiningane i ulike landsdelar
kome inn i biletet
bli aktuell, måtte reknast med
andre reglar kan kome inn i biletet
ta bilete
fotografere
kan du ta eit bilete av meg?
vere inne i biletet
gjere seg gjeldande
dei har vore sterkt inne i biletet
vere ute av biletet
vere uaktuell
to av alternativa er ute av biletet