Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 14917 oppslagsord

realitetshandsame

realitetshandsama

verb

Tyding og bruk

gjennomarbeide eller greie ut viktige sider av ei sak;
Artikkelside

realist

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som har røyndomssans
  2. kunstmålar eller forfattar som er tilhengjar av realisme (2)
  3. filosof som er tilhengjar av realisme (3)
  4. person som studerer eller har studert realfag
Artikkelside

re-

prefiks

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

prefiks (1) i ord for noko som skjer på nytt eller er tilbake;
Artikkelside

ratifisere

ratifisera

verb

Opphav

frå latin, av ratus ‘fastsett, gyldig’ og facere ‘gjere’

Tyding og bruk

om øvste styringsorganet i ein stat: godkjenne eller stadfeste ei internasjonal avtale
Døme
  • traktaten vart ratifisert i kongeleg resolusjon
Artikkelside

rate 1

substantiv hankjønn

Opphav

av latin (pro) rata (parte) ‘(etter) fastsett (del)'

Tyding og bruk

  1. (avtalt) del av pengesum;
    avdrag
    Døme
    • betale i månadlege ratar
  2. takst eller betaling for godstransport til sjøs;
    jamfør tankrate
    Døme
    • ratane for tankskip har vore dårlege
  3. særleg i samansetningar: tal, mengd per tidseining
Artikkelside

raudt lys

Tyding og bruk

Sjå: lys, raud
  1. Døme
    • få bot for å køyre på raudt lys
  2. det å seie eller få nei til noko;
    Døme
    • regjering gav raudt lys for avgifta;
    • dei fekk raudt lys for prosjektet
Artikkelside

realia

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

røynlege ting;
faktiske opplysningar i ein tekst eller i eit emne
Artikkelside

recess

substantiv hankjønn

Uttale

resesˊs

Opphav

frå latin, opphavleg ‘det å dra seg attende (etter tinging), referat av tingingar på møte’

Tyding og bruk

om eldre forhold: rettarbot eller lov utferda etter tinging mellom konge og riksråd
Artikkelside

reaksjon

substantiv hankjønn

Opphav

av reagere

Tyding og bruk

  1. utslag, handling eller endring som ein påverknad eller førespurnad kallar fram
    Døme
    • positive reaksjonar;
    • det har kome reaksjonar mot framlegget;
    • forbodet har møtt skarp reaksjon hos fiskarane;
    • da det heile var over, melde reaksjonen seg
  2. politisk retning som går ut på å hindre reformer og få att gamle tilstandar;
  3. retning eller rørsle som opponerer mot ei rådande retning
    Døme
    • nyromantikken var ein reaksjon mot realismen
  4. i medisin: endring framkalt av ytre påverknad
    Døme
    • få ein allergisk reaksjon
  5. i fysikk: tilbakeverkande kraft;
  6. kjemisk prosess, til dømes at stoff blir spalta eller lagar nye samband
  7. i biologi: rørsle eller liknande som svar på sanseinntrykk
    Døme
    • refleks er ein automatisk reaksjon
Artikkelside

rave 3

rava

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

samanheng med rape (4

Tyding og bruk

  2. rafse eller rive (til seg)
  3. slurve (2 med eit arbeid
Artikkelside
Side 3 av 1492