Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 31 oppslagsord

tått

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þáttr; same opphav som tott (1

Tyding og bruk

  1. einskild tråd eller del i tvinna snor eller reip
  3. særleg i norrøn litteratur: kort forteljing (ofte som ein del av ei soge);
    bolk, avsnitt (av lovbok, dikt eller liknande)
  4. Døme
    • den nasjonale tåtten i rørsla
  5. slag (2, art, hått, natur, lag, hug(drag);
    Døme
    • det er god tått i han;
    • vere av rette tåtten;
    • vere like både i hått og tått;
    • ha slik tått til musikken
Artikkelside

tidsinndeling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

inndeling av tida i faste periodar (minutt, timar eller liknande), i det som ein oppfattar som skilde avsnitt
Artikkelside

stadium

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom latin ‘laupebane’, frå gresk; sjå stadion

Tyding og bruk

steg, avsnitt, fase, punkt, i ei utvikling eller liknande
Døme
  • første stadium i ein sjukdom;
  • eit tilbakelagt stadium;
  • stå på same stadiet som ein sjuåring
Artikkelside

seksjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin av secare ‘skjere’

Tyding og bruk

  1. avsnitt, del, (under)avdeling
    Døme
    • ein reol i seksjonar;
    • ein organisasjon med fleire seksjonar
Artikkelside

scene, sene 2

substantiv hankjønn eller hokjønn

Uttale

utt seˋne

Opphav

gjennom latin; frå gresk skene ‘bu (I,1), telt’

Tyding og bruk

  1. speleplass på eit teater (utstyrt med kulissar, møblar og anna utstyr);
    Døme
    • alle skodespelarane kom fram på scena;
    • scena viser ei daglegstove
    • podium
      • lokalet hadde ei dårleg scene;
      • applaus for open scene – dvs før teppet har gått ned
  2. avsnitt i ei akt i eit teaterstykke
    Døme
    • tredje scena i andre akta
  3. Døme
    • komiske, rørande scener
  4. oppgjer, oppstyr;
    skjenning
    Døme
    • lage scener

Faste uttrykk

  • for open scene
    òg: openlyst
  • gå til scena
    bli skodespelar
  • setje i scene
    planleggje og leie arbeidet med ei teaterframsyning
Artikkelside

samansett

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp

Tyding og bruk

  1. som er sett saman;
    • nemnda var samansett av folk frå fleire parti;
    • samansette ord
    • ha ein samansett natur

Faste uttrykk

  • samansett blad
    i botanikk: blad som er delt inn i sjølvstendige avsnitt (småblad)
Artikkelside

perikope

substantiv hankjønn

Opphav

gresk perikope ‘avsnitt’

Tyding og bruk

fast preiketekst for kvar helgedag i kyrkjeåret;
evangelium, epistel eller lektie
Artikkelside

paragraf

substantiv hankjønn

Opphav

sjå para- og -graf (2)

Tyding og bruk

avsnitt eller inndelingseining i lov(samling), traktat eller anna dokument, markert med paragrafteikn og nummerert med arabartal
Artikkelside

epistel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin, frå gresk epistellein ‘sende til’; jamfør apostel

Tyding og bruk

  1. (avsnitt av) apostelbrev i Det nye testamentet
    Døme
    • denne heilage epistelen står skriven i 1. Kor 15,1–10
  2. litterær tekst i brevform
    Døme
    • Holbergs epistlar
  3. Døme
    • eg får prøve å få til ein epistel
Artikkelside

episode

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå gresk epi- og eisodos ‘inngang’, opphavleg ‘innskot, tillegg’

Tyding og bruk

  1. einskilt (kort og mindre viktig) avsnitt av eit diktverk
    Døme
    • berre ein episode i handlinga
  2. del av ein serie, til dømes på tv eller i radio
    Døme
    • ein kriminalserie i fem episodar;
    • sjå fire episodar av serien på éin kveld;
    • høyr vekas episode i appen
  3. kort eller tilfeldig hending;
    Døme
    • ein artig episode;
    • ho vart mobba for ein episode i oppveksten
  4. tilfelle av vald, oppstyr eller krigshandlingar
    Døme
    • det har vore episodar på grensa
Artikkelside
Side 3 av 4