Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 677 oppslagsord

adjektiv

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin (nomen) adjectivum ‘(namn) som blir lagt til’

Tyding og bruk

ord som uttrykkjer eigenskapar ved substantiv, som på norsk kan gradbøyast og bøyast i kjønn (4) og tal

Døme

‘raud’ og ‘god’ er adjektiv

Artikkelside

beslå

verb

Uttale

beslåˊ

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

setje beslag (1) på
Døme
- beslå skrinet med jern;
- beslå hesten – setje hestesko på hesten
- brukt som adjektiv
  ei beslått kiste
rulle (eit segl) saman på råa (2 og surre det med beslag (4)
Døme
- beslå fokka

Artikkelside

samlokalisere

samlokalisera

verb

Tyding og bruk

plassere noko på same staden;

jamfør lokalisere (2)

Døme

skulen og barnehagen blir samlokaliserte

brukt som adjektiv:
- samlokaliserte kommunale tenester

Artikkelside

radikalisere

radikalisera

verb

Tyding og bruk

gjere meir ytterleggåande;
jamfør radikal (2, 1)
Døme
- han radikaliserte partiet;
- dei radikaliserer unge muslimar
- brukt som adjektiv:
  radikaliserte unge menn
gjere gjennomgripande endringar
Døme
- dette vil radikalisere heile drifta

Artikkelside

rable

rabla

verb

Tyding og bruk

teikne, skrive eller snakke raskt, slurvete og utydeleg
Døme
- rable noko ned i ein fart;
- han rabla gjennom førelesinga, heilt utanfor manus
brukt som adjektiv: forvirra, vettlaus
Døme
- ho er rablande galen

Faste uttrykk

rable for nokon
gå rundt for ein;
bli skrullete eller vettlaus
no rablar det for meg;
etter han flytta til byen rabla, det for han

Artikkelside

påstå

verb

Tyding og bruk

hevde noko utan å føre prov for det
Døme
- påstå at ein snakkar sant
brukt som adjektiv: som noko står på
Døme
- tomt med påståande hus

Artikkelside

samle

samla

verb

Opphav

norrønt samna

Tyding og bruk

plukke eller sanke saman;
føre saman på éin stad;
få tak i
Døme
- samle planter;
- samle i dungar;
- samle folk til dugnad;
- dei samla underskrifter;
- dei samlar opplysningar om farlege stoff
- brukt som adjektiv:
  samla kostnader
dra til seg
Døme
- framsyninga samla mykje folk
sameine;
jamfør samlande
Døme
- samle landet til eitt rike
- brukt som adjektiv:
  eit samla folk
bringe orden i
Døme
- samle tankane sine

Faste uttrykk

ikkje noko å samle på
med liten verdi
samle inn
få tak i;
sanke, skaffe
samle inn pengar
samle opp
samle og ta vare på
samle opp regnvatn
samle på
skaffe seg så mange slag som mogleg av noko
samle på frimerke
samle saman
føre saman på éin stad
samle saman sakene sine
samle seg
- litt etter litt byggje seg opp til ein masse
  snøen samla seg i driver
- kome saman;
  slutte seg saman;
  samlast
  folk samla seg på kaia;
  dei samla seg om eit felles framlegg;
  dei samlar seg til innsats
- få kontroll over kjenslene
  han sit ei stund og samlar seg
stå samla om
vere samde om

Artikkelside

samstemme

samstemma

verb

Tyding og bruk

høve godt saman;
stemme overeins;
harmonere
Døme
- nybygget samstemde ikkje med dei andre husa i gata
- brukt som adjektiv:
  samstemde fargar
seie seg samd
Døme
- dette var moro, samstemmer dei to jentene
- brukt som adjektiv:
  eit samstemt kommunestyre

Artikkelside

sameine

sameina

verb

Opphav

av sam- og eine (

Tyding og bruk

slå saman i ein heilskap
Døme
- sameine dei beste eigenskapane i dei to artene
- brukt som adjektiv:
  det måtte sameinte krefter til
få til å høve i hop;
kombinere
Døme
- prøve å sameine vitskap og kristendom

Faste uttrykk

sameine seg
semjast, sameinast

Artikkelside

påtvinge

påtvinga

verb

Tyding og bruk

tvinge (, 2) på

Døme

dei påtvang oss samanslåingar vi ikkje ville ha

brukt som adjektiv:
- påtvungne løysingar

Artikkelside

Side 1 av 68

Resultat per side: