Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
573 treff

Bokmålsordboka 245 oppslagsord

stykke 2

verb

Betydning og bruk

dele i stykker
Eksempel
  • stykke opp, ut noe
Artikkelside

stykke 1

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt stykki; beslektet med stokk (1

Betydning og bruk

  1. stump, bit, avskåret del
    Eksempel
    • bryte av et stykke sjokolade;
    • gå i stykker – i knas, i filler;
    • rive i stumper og stykker;
    • skjære et stykke av kaka;
    • et stykke smørbrød
    • del, parti
      • lese et stykke av en bok;
      • et stykke av åkeren
  2. eksemplar, forkorting stk.;
    Eksempel
    • arvestykke;
    • eplene koster 2 kr stykket;
    • kjøpe fire stykker av hvert slag;
    • det kommer fem stykker til middag
  3. Eksempel
    • følge en et stykke (på vei);
    • hytta lå et stykke fra sjøen
  4. Eksempel
    • skrive et stykke i avisen
  5. kunstnerisk arbeid
    Eksempel
    • et stykke av Ibsen;
    • kinostykke;
    • spille stykker av Grieg
  6. ytelse, arbeidsoppgave
    Eksempel
    • et godt stykke arbeid;
    • et glimrende stykke teaterkunst;
    • et stivt stykke – frekk, drøy opptreden;
    • prøvestykke, svennestykke, mesterstykke, regnestykke
    • bedrift
      • karsstykke, kunststykke;
      • i det stykket er de like – på det punktet

Faste uttrykk

  • når det kommer til stykket
    når det virkelig gjelder
  • stykke for stykke
    bit for bit
  • to alen av samme stykke
    to av samme (dårlige) slag
Artikkelside

utkantkommune

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

kommune som ligger et stykke fra et sentralt strøk eller bysentrum
Artikkelside

kolli

substantiv intetkjønn

Opphav

av italiensk collo ‘pakke’, opprinnelig ‘nakkebør, hals’

Betydning og bruk

enkelt stykke frakt- eller reisegods;
jamfør gods (3)
Eksempel
  • sende tre kolli med flyet
Artikkelside

bryststykke

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. stykke av bryst (3)
    Eksempel
    • bryststykke av okse
  2. stykke av bryst (4), særlig på skjorte
    Eksempel
    • et bryststykke med broderier
Artikkelside

snei

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sneið, av sníða ‘skjære’

Betydning og bruk

avskåret stykke
Eksempel
  • skjære en snei av brødet

Faste uttrykk

  • på snei
    på skrå, på skjeve
    • med lua på snei
  • være på en snei
    være påvirket av alkohol
Artikkelside

lengde

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Opphav

norrønt lengd, av lang

Betydning og bruk

  1. avstand mellom to endepunkter;
    til forskjell fra høyde (2, 1) og bredde (1, 1)
    Eksempel
    • lengde og bredde
  2. langt og smalt stykke av noe
    Eksempel
    • kappe en stokk opp i lengder på 60 cm
  3. så lang tid som noe varer
  4. avstand fra nullmeridianen til et sted, målt i grader på ekvator;
    Eksempel
    • Vardø ligger på 31° østlig lengde
  5. Eksempel
    • hoppe lengde

Faste uttrykk

  • i lengden
    i det lange løp;
    etter som tiden går
    • dette går ikke i lengden
  • stille lengde
    lengdehopp uten tilløp
  • strekke seg i lengden
    vokse seg høyere
Artikkelside

i stumper og stykker

Betydning og bruk

i veldig små biter;
i fillebiter;
Eksempel
  • rive i stumper og stykker;
  • berget ble sprengt i stumper og stykker
Artikkelside

et stivt stykke

Betydning og bruk

noe som er (for) drøyt (å si);
Artikkelside

teppeflis

substantiv hankjønn eller hunkjønn

teppeflise

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

lite og firkantet stykke teppe
Eksempel
  • dekke gulvet med teppeflis
Artikkelside

Nynorskordboka 328 oppslagsord

stykke 2, stykkje

stykka, stykkja

verb

Tyding og bruk

Døme
  • stykke opp, ut noko
Artikkelside

stykke 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt stykki; samanheng med stokk (1

Tyding og bruk

  1. del som er skild frå eller teken av noko;
    Døme
    • bryte av eit stykke sjokolade;
    • skjere eit stykke av kaka;
    • eit stykke smørbrød;
    • eit stykke av åkeren
    • del, parti
      • lese eit stykke av ei bok;
      • falle, gå i stykke – gå sund;
      • rive i stumpar og stykke
  2. forkorta stk.
    Døme
    • arvestykke;
    • epla kostar to kroner stykket;
    • kjøpe fire stykke av kvart slag;
    • det kjem fem stykke til middag
  3. (veg)strekning
    Døme
    • følgje ein eit stykke (på veg);
    • hytta låg eit stykke frå sjøen
  4. Døme
    • skrive eit stykke i avisa
  5. kunstnarleg arbeid
    Døme
    • kinostykke;
    • teaterstykke;
    • eit stykke av Ibsen;
    • spele eit stykke av Grieg
  6. verk (II,1 og 2)
    Døme
    • karsstykke;
    • kunststykke;
    • meisterstykke;
    • reknestykke;
    • sveinestykke;
    • eit godt stykke arbeid;
    • i det stykket er dei like – på det punktet

Faste uttrykk

  • når det kjem til stykket
    når det verkeleg gjeld
  • stykke for stykke
    bit for bit
  • to alner av same stykket
    to av same (dårlege) slaget
Artikkelside

sprengje, sprenge

sprengja, sprenga

verb

Opphav

norrønt sprengja, opphavleg ‘få til å springe’

Tyding og bruk

  1. få til å eksplodere eller springe i stykke
    Døme
    • dei sprengde ei mine;
    • sprengje noko i lufta;
    • vi sprengjer ut ein tunnel;
    • naboen har sprengt vekk fjell
  2. bryte opp
    Døme
    • sprengje ei låst dør;
    • ho sprengjer banda
  3. Døme
    • koalisjonen vart sprengd
  4. øydeleggje med for hard røyning;
    trøytte ut
    Døme
    • ho ynskjer ikkje å sprengje stemma når ho syng
  5. overskride, overbelaste
    Døme
    • sprengje budsjettet;
    • alle hotell er heilt sprengde
  6. presse, trengje
    Døme
    • sprengje seg fram;
    • gråten sprengde seg fram
  7. ri eller køyre fort
    Døme
    • ho kastar seg på hesten og sprengjer av stad
  8. få mjølk til å breste
    Døme
    • sprengje mjølk
  9. salte;
    Døme
    • sprengje fisk
    • brukt som adjektiv:
      • sprengd torsk
  10. brukt som etterledd i samansetningar: som har eit stenk av

Faste uttrykk

  • sprengje seg
    forrøyne seg
    • han sprengde seg på titusenmeteren
Artikkelside

storhundre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

120 stykke
Artikkelside

sjablongmessig

adjektiv

Tyding og bruk

som rutinemessig følgjer eit mønster
Døme
  • eit sjablongmessig stykke
Artikkelside

utkantkommune

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kommune som ligg eit stykke frå eit sentralt strøk eller bysentrum
Artikkelside

speleplan

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

plan for kva som skal spelast;
Døme
  • teateret har fleire nye norske stykke på speleplanen
Artikkelside

sve, svede

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sviða; samanheng med svi (1

Tyding og bruk

stykke i skogen som er rydda og kultivert med bråtebrenning
Artikkelside

lengd, lengde 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lengd, av lang

Tyding og bruk

  1. avstand mellom to endepunkt;
    til skilnad frå høgd (1) og breidd (1, 1)
    Døme
    • måle lengda og breidda på eit rom
  2. stykke av noko langt og smalt
    Døme
    • kappe ein stokk opp i lengder på 60 cm
  3. så lang tid som noko varer
  4. avstand frå nullmeridianen til ein stad, målt i grader på ekvator;
    Døme
    • Vardø ligg på 31° austleg lengd
  5. Døme
    • hoppe lengd

Faste uttrykk

  • i lengda
    på lang sikt;
    etter som tida går
    • dette går ikkje i lengda
  • stille lengde
    lengdehopp utan tilfart
  • strekkje seg i lengda
    vekse seg høgare
Artikkelside

trysje

trysja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av tros

Tyding og bruk

  1. knekkje (1) eller bryte i små stykke
    Døme
    • trysje pinnar;
    • ho truste kvistane på busken
  2. bli broten;
    Døme
    • kvisten trys
  3. fjerne eller samle opp trebitar;
    Døme
    • trysje ved;
    • trysje vollen
  4. Døme
    • det trys med makk
  5. drive på med ofse;
    Døme
    • kva trys du med?
Artikkelside