Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
81 treff

Bokmålsordboka 29 oppslagsord

Nynorskordboka 52 oppslagsord

skjelm 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk eigenleg ‘kadaver’

Tyding og bruk

Døme
  • ein stor skjelm;
  • du kan gjere ein skjelm urett – folk kan vere betre enn venta
Artikkelside

sitatfusk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å sitere urett med vilje
Artikkelside

satisfaksjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin av satisfacere ‘tilfredsstille’

Tyding og bruk

(æres)oppreising
Døme
  • få satisfaksjon for ein gammal urett
Artikkelside

samvit, samvett

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter latin conscientia ‘medvit’; jamfør norrønt samvizka ‘medvit, samvit’

Tyding og bruk

medvit (1) om kva som er rett eller urett (i samfunnet, mellom menneske);
kjensle av kva ein bør eller ikkje bør gjere
Døme
  • ha godt, dårleg, vondt samvit;
  • sosialt samvit;
  • eit vake samvit;
  • (ikkje) ha samvit til (å gjere noko)

Faste uttrykk

  • ha på samvitet
    vite om, forstå kva ein har gjort og kva det har ført til
    • han har mykje på samvitet – har gjort mykje gale
  • på ære og samvit
    med ein høgtideleg lovnad
Artikkelside

forurette

foruretta

verb

Opphav

etter lågtysk; av for- (2

Tyding og bruk

gjere urett mot, krenkje, fornærme
Døme
  • skuldinga forurettar meg
Artikkelside

forkjetre

forkjetra

verb

Opphav

frå tysk opphavleg ‘erklære som kjettar’; av for- (2 og kjettar

Tyding og bruk

stemple som kjettersk, urett eller dårleg;
ta avstand frå
Døme
  • ei lære som mange vil forkjetre i dag
  • brukt som adjektiv
    • eit forkjetra omgrep
Artikkelside

feilsteg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. uheldig, forkjært steg, til dømes i dans
  2. i overført tyding: urett handling;
    Døme
    • gjere eit feilsteg
Artikkelside

feilgrep

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

urett eller uheldig handling;
Døme
  • planen har vore eit feilgrep
Artikkelside

feil 2

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • svaret er feil;
    • få feil nummer;
    • kome på feil hylle
  2. brukt som adverb: gale, i miss
    Døme
    • gå feil

Faste uttrykk

  • slå feil
    ikkje slå til;
    mislykkast
    • kornhausten har slått feil;
    • det slår aldri feil
  • ta feil
    dømme gale;
    ha urett
    • eg fann ut at eg tok feil
Artikkelside

bøte

bøta

verb

Opphav

norrønt bǿta; av bot

Tyding og bruk

  1. setje bot (4) på noko som er sundt;
    sy igjen ei flengje;
    setje i stand;
    Døme
    • bøte sokkar;
    • binde og bøte fiskegarn;
    • bøte vegen etter flaumen
  2. rette på;
    gjere godt att
    Døme
    • bøte på gammal urett;
    • bøte på skaden
  3. betale i bot (2);
    gje vederlag for
    Døme
    • bøte 200 kr;
    • bøte med livet

Faste uttrykk

Artikkelside
Side 5 av 6