Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
336 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

mellomrikslov

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

lov som regulerer forholdet mellom to land, særlig brukt om lov som regulerte avtaler om handel og skipsfart mellom Noreg og Sverige i unionstiden
Artikkelside

Nynorskordboka 335 oppslagsord

bluetooth

substantiv hankjønn

Uttale

bluˊtuth

Opphav

frå engelsk, etter varemerket Bluetooth etter den danske kongen Harald Blåtann (ca. 925–985) som samla Danmark og delar av Noreg til eitt rike

Tyding og bruk

teknologi for trådlaus overføring av digitale data over korte avstandar;
Døme
  • overføre bilete frå éin mobil til ein annan via bluetooth;
  • du kan slå på bluetoothen og strøyme musikk i timevis
Artikkelside

gruppespel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i lagsport: del av turnering som blir spela i grupper, og der vinnarane frå kvar gruppe går vidare til nye rundar med gruppespel eller til sluttspel
Døme
  • Noreg vann kampen og går vidare frå gruppespelet
Artikkelside

grunnskule, grunnskole

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i Noreg: tiårig obligatorisk skulegang fordelt på sjuårig barneskule og treårig ungdomsskule
Artikkelside

grunnlovsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

årsdag for vedtaking av grunnlova i eit land
Døme
  • i Noreg feirar vi grunnlovsdagen 17. mai
Artikkelside

punkt

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt punktr; same opphav som punktum

Tyding og bruk

  1. lite, rundt merke;
    Døme
    • eit punkt etter ein note;
    • stjernene stod som lysande punkt på himmelen
  2. stad utan utstrekning
    Døme
    • to linjer kryssar kvarandre i eit punkt
  3. avgrensa område;
    Døme
    • det vestlegaste punktet i Noreg
  4. steg i rørsle, prosess, utvikling eller liknande;
    Døme
    • kome til eit visst punkt
  5. side av sak;
    Døme
    • eg har eit framlegg i tre punkt;
    • på det punktet tek du feil;
    • vi får drøfte saka punkt for punkt
  6. typografisk måleining
    Døme
    • åtte punkts skrift;
    • eit punkt er 0,37549 mm eller 1/12 cicero

Faste uttrykk

  • det springande punktet
    kjernen i ei sak;
    det avgjerande
  • kritisk punkt
    • stad i unnarennet i hoppbakke der overgangen byrjar
      • det kritiske punktet i bakken er på 90 meter
    • svært viktig eller avgjernde del av noko
      • prisen er eit kritisk punkt i forhandlingane
  • til punkt og prikke
    heilt nøyaktig;
    til minste detalj
    • dei har følgt lova til punkt og prikke
  • ømt/sårt punkt
    noko som er særleg sårbart hos ein person;
    noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande
Artikkelside

provins

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin

Tyding og bruk

  1. Døme
    • besøkje dei sørlegaste provinsane
  2. del av landet som ligg langt frå hovudstaden
    Døme
    • dei bur ute i provinsen
  3. administrativt område;
    Døme
    • Noreg vart ein provins under Danmark
  4. geologisk område
    Døme
    • sedimentære provinsar
Artikkelside

prylestraff

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

straff i form av slag;
jamfør pryl
Døme
  • prylestraff er avskaffa i Noreg
Artikkelside

pådrivar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person, gruppe eller liknande som skundar på eller tvingar fram noko
Døme
  • Noreg er ein pådrivar i denne saka;
  • ho har vore ein viktig pådrivar i dette arbeidet
Artikkelside

da 3, då 3

adverb

Opphav

norrønt þá

Tyding og bruk

  1. på den tida (særleg om fortid)
    Døme
    • da var Noreg enno ufritt;
    • frå da av vart alt betre
  2. deretter, så
    Døme
    • da kom dei til eit hus
  3. om tidspunkt i framtida
    Døme
    • da skal det bli moro
  4. i så fall, i den samanhengen
    Døme
    • da blir det verre;
    • korleis da?
    • Noreg, og da særleg Sørlandet
  5. Døme
    • det gjekk da bra;
    • eg trur da det;
    • det er da lett
  6. i utrop og som svar på tiltale
    Døme
    • enn du da?
    • kom da!
    • jau da;
    • fy da!
  7. brukt forsterkande
    Døme
    • no har eg da endeleg fått vite det;
    • høyr, da!

Faste uttrykk

  • der og da
    på den staden og det tidspunktet som kjem fram av samanhengen
    • det hende der og da;
    • der og da bestemte vi oss for å bli med
  • no og da
    stundom, av og til
  • så da, så
    brukt for å markere at ein har grunn for å uttrykkje seg slik ein gjer
Artikkelside

revansjere

revansjera

verb

Opphav

frå fransk av re- og venger ‘hemne’

Tyding og bruk

hemne, få revansj
Døme
  • Noreg revansjerte OL-tapet mot Russland

Faste uttrykk

  • revansjere seg
    få eller ta revansj;
    hemne seg
    • Finland revansjerte seg for semifinaletapet mot Sverige
Artikkelside
Side 1 av 34