tørr, turr
adjektiv
Opphav
norrønt þurrTyding og bruk
- som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
Døme
- klesvasken er tørr;
- tørt høy, korn;
- tørr ved;
- vere tørr på føtene – ikkje våt;
- skifte på seg tørt – tørre klede;
- den grana er tørr – inntørka på rot, død;
- halde krutet tørt;
- tørr jord;
- tørr nysnø;
- tørr luft;
- vegen er tørr att etter regnet;
- det er tørt (i skogen) i sommar;
- tørt vêr, klima;
- ein tørr sommar;
- bekken er tørr – utan vatn;
- tørre kaker;
- tørt brød – med lite væskeinnhald;
- ha ein god og tørr kjellar;
- maten må stå tørt;
- gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
- eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
- vere tørr i munnen, halsen;
- tørr hud – med lite feittstoff;
- tørt hår;
- gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
- som vatnet ikkje når;som er på landjorda
Døme
- båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
- skjeret fell tørt ved fjære sjø;
- kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
- om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
- om lyd: skarp (2, knirkande
Døme
- tørr stemme;
- tørr latter
Døme
- ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
- ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
- fange fisk med tørre fingrane;
- gå laus på tørre veggene;
- dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
- turre sanninga;
- sagt med tørre ord
- kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
Døme
- eit tørt svar;
- «å, er det slik,» sa ho tørt
Døme
- eit tørt fagspråk;
- ei tørr bok, framstilling;
- ein tørr førelesar
- lite intelligent;
Faste uttrykk
- bli tørròg om småbarn: ikkje væte seg
- ha sitt på det tørrevere sikra, ha gardert seg
- halde seg tørrom alkoholikar: halde seg frå rusdrikk
- korkje vått eller tørt(smake, få) korkje drikke eller mat
- på tørre nevarutan våpen
- tørr bak øyravaksen, med naudsynt røynsle
- tørr hostehoste utan losna slim
- tørr humorhumor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
- tørr matmat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat