Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 36 oppslagsord

tenar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þénari

Tyding og bruk

  1. person tilsett i større hushald for å varte opp og greie med praktiske gjeremål
    Døme
    • eit herskapleg hus med mange tenarar
  2. mannleg person tilsett i teneste på gard;
  3. person som skal tene (1, 3) nokon;
    Døme
    • ein tenar for folket, landet;
    • Herre, tenaren din høyrer! – 1. Sam 3,9
  4. datamaskin som lagrar og leverer innhald til andre datamaskinar
Artikkelside

tenar, tennar, tinar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þinurr

Tyding og bruk

hard (bøyeleg) ved
Artikkelside

oppassar, opp-passar

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: tenar
  2. i idrett: spelar som har til særleg oppgåve å liggje nær og dekkje opp ein motspelar;
Artikkelside

pedell

substantiv hankjønn

Opphav

av mellomalderlatin pedellus ‘rettsbetjent’; av gammaltysk bitel ‘tenar’

Tyding og bruk

eldre nemning for vaktmeister på skule eller universitet
Artikkelside

pasje

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk page; frå gresk paidion ‘gut, tenar’

Tyding og bruk

i mellomalderen: ung mann som gjorde teneste hos ein fyrste
Artikkelside

marskalk

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk ‘stallmeister’; frå gammalhøgtysk marah ‘merr’ og scalc ‘tenar’

Tyding og bruk

  1. om utanlandske forhold: øvste general i ein hær;
  2. øvste hoffembetsmann
  3. person som ordnar og leier eit høgtideleg følgje;
    æresvakt ved kista i ei gravferd
Artikkelside

fant

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fantr, gjennom lågtysk, frå italiensk fante ‘ung gut, tenar, soldat’; jamfør infanteri

Tyding og bruk

  2. Døme
    • gjere seg til fant for lite
  3. utdatert og nedsetjande nemning for tater (1)

Faste uttrykk

  • fattig fant
    fattig person
  • raka fant
    utan pengar;
    heilt blakk
    • eg var raka fant og måtte pante flasker;
    • fotballklubben er raka fant
  • spare seg til fant
    spare på ein slik måte at ein ikkje har råd til noko
Artikkelside

minister

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘tenar’, av minus ‘mindre’

Tyding og bruk

  1. medlem av regjering
  2. om eldre forhold: diplomatisk utsending med rang etter ambassadør

Faste uttrykk

  • minister utan portefølje
    statsråd utan eige departement
Artikkelside

lakei

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk laquais og spansk lacayo

Tyding og bruk

  1. livrékledd tenar, særleg hos ein fyrste
  2. underdanig, servil person;
    Døme
    • vere lakei for diktatoren
Artikkelside

livré, livre

substantiv inkjekjønn

Uttale

livreˊ

Opphav

frå fransk , opphavleg ‘det som er utlevert’, det vil seie den drakta som tenaren får utlevert

Tyding og bruk

uniform for mannleg tenar (i eit herskapshus)
Artikkelside
Side 1 av 4