Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 29 oppslagsord

teikne

teikna

verb

Opphav

norrønt teikna eller tákna, i tyding 2, 3 og 4 frå tysk zeichnen

Tyding og bruk

  1. syne teikn til, peike i retning av
    Døme
    • året teiknar godt
    • i uttrykk:
  2. Døme
    • teikne ned nokre ord
    • skrive, notere (namnet til ein person) på liste og liknande (som medlem, tingar og liknande)
      • teikne nye medlemer
    • refleksivt:
      • teikne seg på ei liste
      • teikne seg for 1000 kr på gjevarlista;
      • teikne firmaet – skrive under for
    • (prøve å) sikre seg, få del i, bli eigar av (ved skriftleg avtale, ved å la seg notere og liknande)
      • teikne abonnement, livstrygding, aksjar
  3. lage bilete av, gje att (noko(n)) med omriss, strekar, skuggar og liknande der ein bruker blyant, penn, fargestift og liknande (drive som tidtrøyte, skulefag, kunst eller yrke)
    Døme
    • teikne ein blomster;
    • teikne etter naturen;
    • lære å teikne
    • med strekar framstille i riss, skisse, plan og liknande
      • teikne nye møbelmodellar
    • om arkitekt:
      • teikne eit nytt hus
    • refleksivt: kome fram, vere, bli synleg i omriss
      • skuggen teikna seg (av) mot veggen
    • i overført tyding:
      • det teiknar seg nye skiljelinjer i debatten
  4. skildre i ord;
    særleg i uttrykk:
    Døme
    • teikne eit bilete av – gje ei skildring, framstilling av;
    • teikne eit bilete av ei sak, ein person

Faste uttrykk

  • teikne seg for
    notere seg for
  • teikne til
    gje von om, sjå ut til å vilje bli
Artikkelside

teikn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt teikn eller tákn

Tyding og bruk

  1. merke til identifisering;
    Døme
    • kjenneteikn;
    • krossteikn;
    • stjerneteikn;
    • gjere teikn til nokon;
    • (ikkje) vise teikn til anger;
    • det er ikkje teikn til snø enno;
    • dugnaden er eit teikn på god granneskap
  2. symbol for eit tydingsinnhald, særleg om del av alfabet eller skriftsystem
    Døme
    • bokstavteikn;
    • runeteikn;
    • skiljeteikn;
    • talteikn
  3. samband mellom eit omgrep og ei lydførestilling
    Døme
    • språkleg teikn
  4. Døme
    • sjå, ta teikn;
    • eit godt teikn;
    • teikn i sol og måne, i tida
Artikkelside

pastell

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk pastello ‘fargestift’, diminutiv av pasta; jamfør pasta

Tyding og bruk

  1. mjuk fargestift av finmale mineral og fargestoff;
  2. bilete teikna med pastellstift
  3. lett, lys farge;
Artikkelside

pastellbilete, pastellbilde

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

bilete teikna med pastellstift
Artikkelside

portrett

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin protrahere ‘trekkje fram’

Tyding og bruk

  1. bilete av ein person;
    Døme
    • han teikna eit portrett av mora
  2. litterær skildring av ein person;
Artikkelside

parentesteikn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kvart av teikna som dannar ein parentes (1): ( ), [ ], { } og < >;
Artikkelside

korrekturteikn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kvart av dei særskilde teikna som ein bruker til å merkje av feil i teksten når ein les korrektur (1)
Artikkelside

mørk

adjektiv

Opphav

norrønt myrkr

Tyding og bruk

  1. som er utan lys;
    lite eller ikkje opplyst;
    motsett lys (2, 2)
    Døme
    • mørke haustkveldar;
    • det blir tidleg mørkt;
    • det var stummande mørkt i kjellaren;
    • eg må gå før det blir mørkt
  2. om farge: som nærmar seg svart
    Døme
    • ho hadde mørkt hår og brune auge;
    • eg liker best mørke fargar;
    • dei fleste hadde mørke dressar i gravferda;
    • det kjem mørke skyene inn frå vest
    • brukt som adverb:
      • han er mørk blond;
      • vi har kjøpt ein mørk grøn sofa
  3. om lyd: som ligg lågt på toneskalaen;
    Døme
    • mørke og lyse tonar;
    • han har ei mørk røyst
  4. Døme
    • mørke utsikter;
    • eit mørkt punkt i historia;
    • forskaren teikna eit mørkt bilete av framtida;
    • vi prøver å halde motet oppe, sjølv i dei mørkaste stundene
    1. brukt som adverb:
      • det såg mørkt ut for henne;
      • dei såg mørkt på framtida i bransjen
  5. Døme
    • den mørke mellomalderen

Faste uttrykk

  • eit mørkt kapittel
    ei vond hending eller sak
    • eit mørkt kapittel i kolonihistoria;
    • sesongen vart eit mørkt kapittel for laget
Artikkelside

innteikna

adjektiv

Tyding og bruk

som er teikna inn
Døme
  • eit innteikna symbol på kartet
Artikkelside

morsesignal

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

signal der teikna i morsealfabetet er omsette til korte og lange lyd- eller lyssignal
Artikkelside
Side 1 av 3