Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

stikke 2

stikka

verb

Opphav

av norrønt stakk, preteritum av stinga; med innverknad frå lågtysk steken, sticken

Tyding og bruk

  1. drive, føre ein spiss og kvass reiskap inn i noko(n);
    Døme
    • stikke ein gris;
    • stikke kniven i ein;
    • stikke spaden i jorda;
    • stikke ein med noko;
    • stikke ein ned;
    • stikke hol på noko;
    • stikke seg på ei nål;
    • myggen stakk og fisken beit;
    • sola stakk – sola varma intenst
    • i presens partisipp:
      • mørke, stikkande auge
  2. få brå hugrørsle
    Døme
    • kva var det som stakk henne? – òg: kva gjekk det av henne?
    • kjenne ei brå smerte
      • det stakk i tanna;
      • stikke i kopar – gravere;
      • putene var stukne med gulltråd – broderte
  3. Døme
    • stikke handa borti noko;
    • stikke papira i veska;
    • stikke hovuda saman;
    • stikke noko til sides;
    • stikke til veslejenta ein tiar;
    • stikke nasen ut av vindauget
  4. Døme
    • det gjestande laget stakk av med sigeren
    • gå snøgt, smette
      • stikke bort i butikken etter noko
    • i overført tyding: setje
      • stikke i å gråte;
      • røyskatten stakk inn i muren
      • kome stikkande
  5. heve seg, nå, skyte (5), stige
    Døme
    • staurane stakk opp av snøen;
    • lommeboka stakk opp av lomma
    • nå (3
      • båten stikk nokså djupt;
      • medkjensla hans stikk ikkje djupt – er ikkje alvorleg meint
  6. helle frå eit kjerald til eit anna
    Døme
    • stikke om vin
  7. i kortspel:
    Døme
    • stikke tiaren med kongen;
    • stikk den – òg: prøv å slå
    • i ballspel: råke med ballen
      • ho var flink til å stikke motspelarane
    • i overført tyding:
      • her må det stikke noko under – noko må vere gøymt el. løynt
  8. merkje opp
  9. i faste uttrykk

Faste uttrykk

  • stikke av mot
    skilje seg ut (noko)
  • stikke av
    rømme
  • stikke innom
    gjere ein snarvisitt
  • stikke seg fram
    bli lagd merke til
  • stikke seg unna
    gøyme seg
  • stikke ut
    drikke opp;
    òg: setje lei (med kompass)
    • stikke ut ein ny kurs;
    • stikke (ut) ein veg
Artikkelside

stikk 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av stikke (2 med innverknad frå tysk Stich

Tyding og bruk

  1. det å stikke;
    Døme
    • knivstikk;
    • kvefsestikk;
    • myggstikk;
    • nålestikk;
    • solstikk;
    • spadestikk;
    • hogg og stikk;
    • kjenne eit stikk i hjartet
    • merke, sår etter noko spist
      • ha fullt av stikk i panna
  2. Døme
    • koparstikk;
    • eit gammalt stikk
  3. knute som er knytt slik at han er lett å løyse
    Døme
    • halvstikk;
    • pålestikk
  4. i kortspel: kort som etter kvart utspel blir tekne inn
    Døme
    • ta alle stikka

Faste uttrykk

  • ta siste stikket
    òg: gå av med sigeren
Artikkelside

stikke 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt stik(k)a

Tyding og bruk

  1. (tre)pinne;
    tynt trestykke
    Døme
    • trommestikke;
    • tyristikke;
    • kaste på stikka
Artikkelside

momp

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk mump; av eldre nederlandsk mompen ‘snyte’

Tyding og bruk

bridgemelding som går ut på å få alle stikka;
jamfør slem (1
Artikkelside

vesleslem

substantiv hankjønn

Opphav

etter engelsk

Tyding og bruk

i kortspel: det å få alle stikka unnateke eitt;
jamfør storeslem
Artikkelside

storeslem

substantiv hankjønn

Opphav

etter engelsk grand slam; sjå slem (1

Tyding og bruk

spel i whist eller bridge der ein av partane tek alle stikka
Artikkelside

slem 1

substantiv hankjønn

Opphav

engelsk slam eigenleg ‘smell’

Tyding og bruk

det å ta alle stikka (storeslem) eller alle på eitt nær (vesleslem) i kortspel
Døme
  • bli, få slem;
  • gjere (ein) slem
Artikkelside