Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

stempel

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med stampe (2

Tyding og bruk

  1. (merke (1, 2), avtrykk etter) reiskap, verktøy (1) med mønster, bokstavar eller liknande
    Døme
    • poststempel;
    • ha sitt eige stempel med namn og adresse;
    • ein mynt med kongens stempel;
    • det var stempel på frimerket
  2. verktøy (1) til å stanse (3 ut hol og liknande med
  3. maskindel (kolv) som går att og fram i ein sylinder
  4. i overført tyding: ord, rykte;
    Døme
    • få stempelet på seg (som upåliteleg);
    • setje eit personleg stempel på noko
Artikkelside

innsegl, innsegle 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt innsigli; av latin sigillum, diminutiv av signum ‘teikn’

Tyding og bruk

  2. om eldre forhold: segl (1 (på dokument og liknande);
Artikkelside

medaljør

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør medalje

Tyding og bruk

  1. person som lagar stempel til å prege medaljar med
Artikkelside

mansjett

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk , diminutiv av manche ‘erm’; av latin manus ‘hand’

Tyding og bruk

  1. brei linning nedst på ei erm
    Døme
    • ei skjorte med stiva mansjettar
  2. hylster, krage på lysestake eller stempel;
    jamfør lysmansjett

Faste uttrykk

  • støyte nokon på mansjettane
    fornærme nokon
Artikkelside

kjøtstempel, kjøttstempel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. stempel (1) til å stemple kontrollert kjøt (2) med
Artikkelside

imprimatur

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin , opphavleg ‘kan trykkjast’

Tyding og bruk

om eldre forhold: påteikning eller stempel av sensor (1, 1) på manuskript om at det kan trykkjast
Døme
  • skriftet fekk sitt imprimatur i 1771
Artikkelside

slag 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt slag

Tyding og bruk

  1. det å slå;
    einskild bruk av hand eller reiskap til å slå med;
    Døme
    • slå harde slag med ei sleggje;
    • lyfte armen til slag;
    • gje eit slag med knyttneven;
    • klokka slo tolv slag;
    • eit godt slag med balltreet, racketen
    • rapp (5, spark (3
      • få eit slag av hestehoven
    • dask, støyt
      • falle og få eit slag i hovudet
    • plask (1, smell (2
      • høyre slaga av bølgjene mot båtsida
    • det at stempel i ein maskin vandrar opp eller ned (att eller fram)
      • høyre slaga i maskinen
    • rytmisk samandraging
      • hjartet slår om lag 70 slag i minuttet;
      • eit slag i lufta – eit tiltak utan verknad;
      • ha fritt slag – ha full handlefridom
  2. noko som råkar ein
    Døme
    • å bli aleine er eit hardt slag
  3. brå lamming i kroppen
    Døme
    • hjarteslag;
    • døy av slag
  4. væpna kamp, strid
    Døme
    • slaget på Stiklestad;
    • tape, vinne eit slag
  5. einskild omgang av ein leik, eit spel
    Døme
    • eit slag krokket, kort
  6. stykke mellom kvar gong ein vender;
    Døme
    • båten tok eit slag opp mot vinden;
    • gjere eit slag bortover golvet
  7. ombretta kant på klede
    Døme
    • slaget på ei jakke
  8. laustsitjande overplagg utan ermar
    Døme
    • regnslag
  9. far (2, 1), merke (etter dyr)
    Døme
    • slag etter gaupe
  10. råske, væte på noko
    Døme
    • jordslag
  11. øvste borda i framrommet på ein båt;
  12. noko som ein slår mot
    Døme
    • spikarslag

Faste uttrykk

  • i godt slag
    i god form
  • i slag
    i god form
  • med eitt slag
    brått
  • slag i slag
    utan stogg imellom
  • slå eit slag for
    ta eit ekstra tak (2, 3) for (noko)
Artikkelside

gummistempel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

stempel (1) med spegelvend tekst, teikn eller merke på stempelplate av gummi
Artikkelside

presskanne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kanne (1, 1) til å lage kaffi i der gruten blir pressa ned av eit stempel (3) med filter etter at kaffien er trekt
Artikkelside

wankelmotor

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den tyske ingeniøren Felix Wankel, 1902–1988

Tyding og bruk

type forbrenningsmotor med berre to rørlege hovuddelar, akslinga og eit roterande stempel som er kopla eksentrisk til akslinga
Artikkelside
Side 1 av 3