Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

sparsam

adjektiv

Opphav

av spare

Tyding og bruk

  1. som gjerne sparer
    Døme
    • ein sparsam fyr
  2. avgrensa, knapp (2
    Døme
    • få sparsame opplysningar;
    • det er sparsamt med skogsbær i år
Artikkelside

nett 2

adjektiv

Opphav

gjennom tysk og fransk, frå latin nitidus ‘skinande’; same opphav som netto (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit nett lite hus
  2. liten og velproporsjonert
    Døme
    • han er liten og nett;
    • ho har nette hender
  3. Døme
    • ha eit nett vesen
  4. temmeleg stor;
    ikkje så reint liten
    Døme
    • ein nett liten formue;
    • den nette sum av 5000 kr
  5. Døme
    • vere nett på det;
    • vere nett om pengane
Artikkelside

nikker

adjektiv

Opphav

truleg samanheng med gnike

Tyding og bruk

  1. sparsam, gjerrig
    Døme
    • vere nikker med maten
  2. nøyen, vand, sær
    Døme
    • vere nikker på det
Artikkelside

nøgg

adjektiv

Opphav

norrønt hnøggr

Tyding og bruk

Artikkelside

ja 2

interjeksjon

Opphav

norrønt já

Tyding og bruk

  1. brukt som samtykkjande eller stadfestande svarord
    Døme
    • kjem du? Ja;
    • ja takk;
    • Marta? Ja, her er eg;
    • ja, det er sikkert
  2. brukt ved stadfesting av noko ein sjølv seier
    Døme
    • dette vil eg gjere annleis. Ja, så menn vil eg det;
    • vinne, ja, det skal vi!
  3. brukt sist i setninga for å streke under si eiga utsegn
    Døme
    • no går det bra, ja!
    • riktig, ja!
    • var det verkeleg du som hadde gjort det? Det var eg, ja;
    • det er sant, ja
  4. brukt for å uttrykkje tvil
    Døme
    • ja, kven veit;
    • ja, måtte du eigenleg det?
    • ja, nei, sanneleg om eg veit
  5. brukt når ein (utolmodig) vedgår noko eller går med på noko
    Døme
    • ja, ja, ja, eg kjem no;
    • ja da, ja da, la oss gjere som du vil
  6. brukt når ein konstaterer noko som ein berre må finne seg i
    Døme
    • ja ja, så får vi vel gå, da
  7. brukt for å innleie og framheve ei utsegn
    Døme
    • ja, dette skulle vere noko for deg;
    • ja, her er det skjedd store endringar!
    • ja, du kan berre prøve!
  8. brukt for å uttrykkje at ein avsluttar noko
    Døme
    • ja, det var no det;
    • ja, så får du ha det, da
  9. brukt for å uttrykkje at ein slår fast eller held fast på noko
    Døme
    • ja, no skal det verkeleg bli godt med mat;
    • dei ter seg som rein pøbel. Ja, eg seier pøbel
  10. brukt for å slå fast ei kjensgjerning
    Døme
    • akk ja, no er snart sommaren gått i år òg;
    • å ja, du slår òg!
  11. brukt mellom to ledd for å få fram ei stiging i intensitet
    Døme
    • han er sparsam, ja reint gjerrig

Faste uttrykk

  • seie ja og amen
    gå med på noko (utan atterhald)
    • til dette kan eg berre seie ja og amen
  • seie ja og ha
    ikkje (vilje) gje noko tydeleg svar;
    jamfør jaha
  • takke ja
    ta imot
    • takke ja til tilbodet;
    • eg vart invitert og takka ja
Artikkelside

spare på skillingen og la dalaren gå

Tyding og bruk

vere sparsam i smått og sløsen i stort;
Sjå: dalar
Artikkelside

øyden

adjektiv

Opphav

jamfør færøysk oyðin ‘aud, ubygd, berr’; samanheng med øyde (2

Tyding og bruk

  1. aud, forlaten
    Døme
    • jorda var aud og øyden;
    • eit øyde hus;
    • det er så øyde her – (folke)tomt, einsleg
    • ofte som adverb:
      • garden låg øyde;
      • huset stod øyde
    • om lukt, smak og liknande: gammal, ufrisk
      • øyden smak
    • som adverb:
  2. som heilt vantar noko;
    Døme
    • øyden for pengar;
    • vi var reint øydne for mat;
    • det er ikkje øyde (for noko) – det er ikkje fritt
  3. som bruker mykje, lite sparsam, øydsam
    Døme
    • ho er svært øyden i hushaldet

Faste uttrykk

  • leggje øyde
    leggje brakk (jord);
    òg: rasere, øydeleggje
Artikkelside

øydsam, øydslesam

adjektiv

Tyding og bruk

som bruker (for) mykje;
lite sparsam;
Døme
  • øydsam med pengane;
  • sløse bort med øydsam hand
Artikkelside

økonomisk

adjektiv

Opphav

latin oeconomicus, gresk oikonomikos; sjå økonom

Tyding og bruk

  1. forsiktig i forbruk, sparsam
    Døme
    • ein må vere økonomisk skal pengane strekke til
  2. rimeleg, billig i bruk
    Døme
    • ein økonomisk oppvarmingsmåte
  3. som har med pengar å gjere, finansiell
    Døme
    • den økonomiske stillinga for kommunen var dårleg
  4. som gjeld økonomi som fag eller vitskap
    Døme
    • eit økonomisk studium;
    • økonomisk gymnas
Artikkelside

økonom

substantiv hankjønn

Opphav

latin oeconomus, gresk oikonomos ‘hushaldar’; av øko- (1) og -nom (1

Tyding og bruk

  1. person som studerer eller har studert faget økonomi
  2. person som styrer med dei økonomiske forholda i ei bedrift, eit større hushald og liknande;
  3. person som er dyktig i pengesaker;
    sparsam person
Artikkelside
Side 1 av 3