Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 21 oppslagsord

sluke

sluka

verb

Opphav

truleg lågtysk

Tyding og bruk

svelgje grådig og snøgt;
svelgje heil, gløype
- sluke maten;
- måsen sluker fisken;
- sluke i seg noko;
- han gjekk under og slukte vatn – fekk i seg;
- sluke orda – uttale utydeleg el. sløyfe lydar el. ord
leggje under seg
- dei store landa sluker dei små;
- sluke med auga – sjå på (noko(n)) med attrå;
- sluke kvart ord – følgje ihuga med
fylle, ta opp
- arbeidet sluker all mi tid
bruke
- omnen sluker mykje ved
krevje
- tiltaket vil sluke ei mengd med pengar;
- mørkeret slukte henne – ho kom bort i mørkeret

Artikkelside

sluken

adjektiv

Tyding og bruk

grådig, hæken

Artikkelside

oppslukt

adjektiv

Opphav

av dansk opsluge ‘sluke heilt’

Tyding og bruk

heilt oppteken, innlevd;

gripen

Døme

vere heilt oppslukt av arbeidet sitt;
vere oppslukt i sorga

Artikkelside

motførestilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

førestilling som kan svekkje eller motverke andre førestillingar, idear eller planar

Døme

sluke det som blir sagt utan motførestillingar;
motførestillingar mot kommunesamanslåinga

Artikkelside

køyre i seg

Tyding og bruk

sluke mat eller drikke;

Sjå: køyre

Artikkelside

køyre

køyra

verb

Opphav

norrønt keyra

Tyding og bruk

styre køyretøy, maskin eller liknande
Døme
- køyre bil;
- dei skal lære å køyre gravemaskin;
- køyre hest;
- bussen har køyrt i grøfta
frakte eller skysse med eit køyretøy
Døme
- køyre stein i trillebåra;
- eg kan køyre deg heim etterpå
om køyretøy: vere i fart;
gå (1, 5), trafikkere (1)
Døme
- bussen køyrer kvar dag
reise eller fare med eit køyretøy
Døme
- køyre forbi;
- køyre heim;
- køyre landevegen;
- bilen køyrer i 80 km/t;
- dei køyrde ti mil
halde i gang;
drive (3, 4)
Døme
- fabrikken køyrde tre skift;
- køyre på for fullt
setje i gang;
gjennomføre
Døme
- kinoen køyrer filmen fleire gonger;
- operativsystemet gjer det mogleg å køyre program på maskinen;
- dei køyrer framføringa fire kveldar i veka
renne (4, 2), ake (2)
Døme
- dei køyrer slalåm;
- køyre på rattkjelke
støyte (1), stikke (2, 1)
Døme
- køyre kniven i noko;
- køyre noko fast
skubbe (1), kaste (2, 1)
Døme
- køyre nokon på dør

Faste uttrykk

kome ut å køyre
råke ut i vanskar
køyre hardt
- presse ein motor opp i høg yting
- drive nokon hardt;
  oppsede
køyre i seg
sluke mat eller drikke
køyre inn
- ta i bruk noko nytt og få det til å fungere;
  jamfør innkøyring (3)
  køyre inn det nye systemet
- ta att eit forsprang;
  nå att
  ho køyrde inn ein annan skiløpar i utforkøyringa;
  dei håper å køyre inn forseinkinga
køyre noko i grøfta
øydeleggje noko;
vanstyre
dei køyrde verksemda i grøfta
køyre opp
- setje veg i stand slik at ein kan køyre på han;
  brøyte
  han køyrer opp skiløyper kvar vinter
- ta sertifikat
køyre over
ta luven frå;
valse ned
køyre seg fast
bli ståande, ikkje kome lenger;
kome opp i store vanskar

Artikkelside

kritikklaus

adjektiv

Tyding og bruk

som manglar kritisk sans;
ukritisk
Døme
- han er kritikklaus til eige arbeid
- brukt som adverb:
  sluke påstandane kritikklaust
lite gjennomtenkt
Døme
- eit kritikklaust framlegg

Artikkelside

krubbebitar, krybbebitar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

hest som bit i krubba, oftast for å sluke luft

Artikkelside

kamel

substantiv hankjønn

Uttale

kameˊl

Opphav

norrønt kamell, gjennom lågtysk og gresk kamelos; frå semittisk gamal ‘pukkeldyr’

Tyding og bruk

klauvdyr med pukkel;
samnemning for kamel (2) og dromedar
kamel (1) med to puklar;
Camelus bactrianus

Faste uttrykk

svelgje/sluke kamelar
godta noko som ein eigenleg er imot for å oppnå noko anna

Artikkelside

yngel

substantiv hankjønn

Opphav

av yngle

Tyding og bruk

helst kollektivt: avkom av visse dyr, særleg av mindre arter med talrikt avkom, til dømes fisk
- fiskeyngel;
- dei tenkte sleppe yngel i det fisketomme vatnet
òg brukt om einskilt individ:
- ein stor yngel kan sluke ein mindre
òg kollektivt, nedsetjande om menneske

Artikkelside

Side 1 av 3

Resultat per side: