Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
39 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 39 oppslagsord

skild

adjektiv

Tyding og bruk

  1. om hopehav: som er avslutta
    Døme
    • vere skild med oppdraget – ferdig;
    • skild frå ektefellen – ekteskapet er oppløyst
  2. delt i ulike delar;
    separat
    Døme
    • skilde flokkar, bransjar, fasar
Artikkelside

skilje 2

skilja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skilja, eigenleg ‘kløyve’

Tyding og bruk

  1. fjerne, føre frå kvarandre
    Døme
    • skilje borken frå veden;
    • skilje to som slåst
    • plukke ut, sortere
      • skilje gutar og jenter
  2. gå frå kvarandre, ta avskil
    Døme
    • skilje lag
  3. refl, løyse seg opp, sprekke
    Døme
    • fløyten skil seg
  4. dele, lage grense
    Døme
    • høge fjell skil dei to dalane
    • gjere ulik
      • det er mykje som skil dei;
      • det skilde berre tre sekund mellom første- og andremann – skilnaden var berre tre sekund
  5. Døme
    • kva skil det deg?
  6. halde frå kvarandre;
    Døme
    • ho kunne ikkje skilje dei frå kvarandre

Faste uttrykk

  • skilje seg ut
    vere ulik andre
Artikkelside

privat 2

adjektiv

Opphav

av latin privatus ‘skild (frå det offentlege)’, av privare ‘ta frå’

Tyding og bruk

  1. som ikkje høyrer til eller gjeld det offentlege
    Døme
    • privat eigedom;
    • privat rett
    • brukt som adverb:
      • undervise nokon privat
  2. som berre gjeld einskildindividet;
    personleg
    Døme
    • ei privat sak;
    • ha ei privat meining;
    • private interesser
  3. som ikkje er open for allmenta
    Døme
    • ein privat fest
Artikkelside

lovformeleg

adjektiv

Tyding og bruk

i lovlege former;
Døme
  • vere lovformeleg skild
Artikkelside

ostestoff

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

fast del av skild mjølk;
Artikkelside

nyskild

adjektiv

Tyding og bruk

som nettopp ha har blitt skild;
jamfør skilje (2
Artikkelside

parentes

substantiv hankjønn

Uttale

parenteˊs; parangteˊs

Opphav

frå gresk ‘mellomsetning’, av para ‘ved sida av’, en ‘i’ og thesis ‘setning’

Tyding og bruk

  1. teikn i form av to bogar, to klammer, to spisse vinklar eller liknande før og etter ein teiknstreng;
    Døme
    • uttaleopplysninga står i parentes;
    • tala i parentes viser til sidetal
  2. tekstdel som er skild ut frå samanhengen med parentesteikn
    Døme
    • formlane står i parentes;
    • stryk parentesen!
  3. Døme
    • i parentes vil eg nemne ...
  4. forbigåande og uviktig episode
    Døme
    • åra i byen vart ein parentes i livet hennar
Artikkelside

moskus

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå persisk

Tyding og bruk

  1. flytande stoff med særprega lukt som blir skild ut frå ein kjertel hos moskushjorten, og som blir brukt i parfyme
Artikkelside

nektar 2

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , truleg opphavleg ‘som vinn over døden’

Tyding og bruk

  1. gudedrikk i gresk mytologi
  2. søt væske som blir skild ut gjennom honningkjertlar i blomstrar
  3. leskedrikk som inneheld råsaft av frukt eller bær, vatn og eventuelt søtning
Artikkelside

frå 1, ifrå

preposisjon

Opphav

norrønt frá, ífrá; same opphav som fram

Tyding og bruk

  1. brukt for å gje utgangspunkt ved stad eller rom;
    med utgangspunkt i
    Døme
    • reise frå Bodø;
    • trafikken frå fjellet;
    • kome frå jobb;
    • samle seg frå alle kantar;
    • frå kontoret ser eg heile byen
    • brukt som adverb
      • sparke frå;
      • båten driv frå
  2. ved (måling av) utgangspunktet for strekning, område, storleik, intervall
    Døme
    • frå Lindesnes til Nordkapp;
    • frå ende til annan;
    • frå topp til tå;
    • frå hand til munn;
    • 20 m frå huset;
    • prisar frå 10 kr og oppover;
    • frå dei eldste til dei yngste
  3. ved utgangspunktet for tid
    Døme
    • frå 1. mai til 1. juli;
    • frå gammalt av;
    • frå da av tok eg heller bussen enn å gå;
    • frå først til sist;
    • frå først av var det slik;
    • frå æve til æve
  4. ved utvikling, endring
    Døme
    • vekse frå gut til mann;
    • frå det kjende til det ukjende
  5. med opphav, årsak, grunnlag eller kjelde i
    Døme
    • vere frå landet;
    • stamme frå apane;
    • funn frå Egypt;
    • boka hennar frå 1959;
    • snøen frå i fjor;
    • helse frå nokon;
    • ordre frå høgaste hald;
    • arve frå ein onkel;
    • få hjelp frå vener;
    • høyre sladder frå nokon;
    • blø frå såret;
    • snakke frå levra;
    • fritt omsett frå tysk
    • brukt som adverb
      • ein kan lure kvar dette kjem frå
  6. med fjerning, åtskiljing, skilje eller avstand i høve til
    Døme
    • reise frå gard og grunn;
    • han reiste seg frå stolen;
    • rømme frå fengselet;
    • vere borte frå arbeidet;
    • setje frå seg nøklane;
    • bordet står noko frå veggen;
    • halde nokon frå å gjere noko;
    • ta ei klokke frå kvarandre;
    • vere skild frå nokon;
    • seie frå seg retten;
    • kople av frå maset;
    • sovne frå lyset
    • brukt som adverb
      • dei skadelidne må melde frå;
      • denne summen skal du trekkje frå

Faste uttrykk

  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • frå eller til
    utan stor skilnad i den eine eller andre retninga
    • vi kan ikkje gjere stort frå eller til
  • frå seg
    ukontrollert, styrlaus, galen; i uvit
    • dei vart frå seg av sinne
  • frå tid til anna
    somtid, av og til
    • slike ting skjer frå tid til anna
  • frå vitet
    utan evne til å tenkje eller handle rasjonelt
    • støyen kunne få kven som helst til å gå frå vitet
  • frå … til …
    brukt til å syne spenn i tid, omfang eller anna
    • utstillinga er open frå laurdag til måndag;
    • isen er frå ti til tjue cm tjukk
  • gå ut frå
    byggje på, rekne med (noko)
    • gå ut frå at alt er rett
  • til og frå
    fram og tilbake
  • til skilnad frå
    ulikt, i motsetnad til
    • til skilnad frå foreldra bryr ikkje dei unge seg om å kjøpe hus
  • til å kome frå
    brukt for å uttrykkje at ein ikkje kan unngå noko
    • det er ikkje til å kome frå at språk kan vere vanskeleg
  • vekse frå
    bli for stor for
    • slikt hadde dei vakse frå
Artikkelside
Side 1 av 4