Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
Eitt treff
Nynorskordboka
13
oppslagsord
personlegdom
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
summen av (verdifulle) eigenskapar som særmerkjer ein person
;
særmerkt menneske
Døme
ein stor
personlegdom
einskildmenneske som heilskap, sett frå psykologisk synsstad
;
eg
(
1
I)
Døme
ein kløyvd
personlegdom
Artikkelside
eg
1
I
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
substantivering av
eg
(
2
II)
Tyding og bruk
eins eigen person
;
eins eigenlege karakter eller personlegdom
;
sjølv
(
1
I)
;
ego
(
1
I)
Døme
eget og omverda
;
mitt tidlegare eg
;
finne sitt sanne eg
forteljar i 1. person eintal i ein litterær tekst
Døme
det lyriske eget
Faste uttrykk
mitt andre eg
den løynde eller ukjende sida av personlegdomen
avsløre sitt andre eg
eins
alter ego
mitt betre eg
den moralske delen av personlegdomen
;
det gode i ein person
mitt betre eg overvann mitt svakare
Artikkelside
markant
adjektiv
Vis bøying
Opphav
frå
fransk
;
jamfør
markere
Tyding og bruk
som merkjer seg tydeleg ut
;
framståande
(1)
,
karakteristisk
,
markert
Døme
eit markant standpunkt
;
ein markant personlegdom
;
peike på markante drag i utviklinga
Artikkelside
ånd
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
truleg etter
dansk
,
norrønt
ǫnd
‘ande, pust, sjel, liv’
,
seinare òg
innverknad
frå
tysk
Geist
,
fransk
esprit
;
samanheng
med
ande
(
1
I)
tyding
‘sjel’ etter
innverknad
frå kristendomen og
latin
spiritus
Tyding og bruk
ulekamleg, indre del av ein person
;
sjel
(2)
Døme
far, i dine hender gjev eg mi ånd
–
Luk 23,46
høgare medvits- og tankeliv
eller
andre sjelelege eigenskapar som lyftar mennesket over det dyriske
eller
materielle
;
sjel
(1)
;
sinn
(
1
I)
det er ånd som skal styre land og folk
;
oppøving for ånd og kropp
;
leggje meir ånd og personlegdom inn i undervisninga
menneske med særleg tanke på den ånd (1) som særmerkjer det
;
personlegdom
Døme
dei store åndene i gamletida
;
vere den leiande ånda i noko
menneskesjel som noko uavhengig av kroppen
;
attergangar
,
spøkjelse
Døme
han for att og fram som ei fredlaus ånd
òg:
genius
,
fylgje
(
1
I)
verjeånd
overnaturleg, ulekamleg vesen
;
demon
Døme
vonde ånder
;
mane ånder
;
forsvinne som ei ånd i ein fillehaug
–
fort og lydlaust
inspirasjon
Døme
få ånda over seg
idéinnhald,
grunnprinsipp
;
grunntanke
Døme
ånda i kristendomen
;
ånda i historieverket til Sars
;
vilkåra må ikkje stå i strid med ånda i traktaten
stemning
(
2
II)
;
huglynne
,
sinnelag
,
innstilling
, (livs)oppfatning
Døme
det er så god ånd i den heimen
;
det rådde ei god ånd mellom dei
;
vise god nasjonal ånd
;
dette er ikkje i Bjørnsons ånd
;
ånda frå 1814
i
uttrykk
:
Døme
gje opp, sleppe ånda
–
døy;
jamfør
ande
(
1
I
, 1)
Faste uttrykk
tenande ånder
tenestevillige hjelparar
eller
tenarar
Artikkelside
miste
,
misse
1
I
mista, missa
verb
Vis bøying
Opphav
norrønt
missa
,
i tydinga ‘kome for seint’ frå
engelsk
;
samanheng
med
miss
(
2
II)
og
mis-
Tyding og bruk
ikkje lenger ha
;
rote bort, tape
Døme
miste
paraplyen
;
miste
håret
;
miste livet
;
miste
pusten
;
miste
interessa
;
miste
foreldra sine
;
vi har inga tid å
miste
;
mange mistar jobben no
;
ho mista alt ho åtte i brannen
;
dei har mista kontrollen
kome for seint til
Døme
miste
bussen
Faste uttrykk
miste andlet
oppleve (offentleg) skam
miste munn og mæle
bli stum
;
ikkje få fram eit ord
miste seg sjølv
tape eller svekkje eigen personlegdom eller identitet
Artikkelside
lytefull
adjektiv
Vis bøying
Tyding og bruk
med mange
lyte
(
1
I)
Døme
lytefulle menneske
;
ein lytefull personlegdom
Artikkelside
miste seg sjølv
Tyding og bruk
tape eller svekkje eigen personlegdom eller identitet
;
Sjå:
miste
Artikkelside
individualitet
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
individuelt
særpreg
;
eigenart
;
personlegdom
(2)
Døme
personane i boka manglar individualitet
Artikkelside
heilstøypt
adjektiv
Vis bøying
Opphav
jamfør
støype
Tyding og bruk
som er laga i éi støyping
;
som er av same materialet heilt gjennom
Døme
heilstøypte statuar
harmonisk og samanhengande
;
fullenda
Døme
ein heilstøypt personlegdom
;
eit heilstøypt verk
Artikkelside
spalte
2
II
spalta
verb
Vis bøying
Opphav
frå
tysk
Tyding og bruk
løyse opp i mindre delar, bryte ned, kløyve
spalte atom
;
vatn kan spaltast ved elektrolyse
i
perfektum partisipp
:
ein spalta personlegdom
–
disharmonisk, splitta
Artikkelside
Forrige side
Side 1 av 2
Neste side
Resultat per side:
10
20
50
100