Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

livd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hlífð; av live (4

Tyding og bruk

Døme
  • kome seg i livd for uvêret;
  • finne livd;
  • stå i livda;
  • i livda av åsen
Artikkelside

grave seg ned

Tyding og bruk

Sjå: grave
  1. lage eit holrom som ein kan søkje ly i
    Døme
    • grave seg ned i snøen
  2. i overført tyding: bli svært oppteken av
    Døme
    • grave seg ned i stoffet
Artikkelside

gå i dekning

Tyding og bruk

verne seg mot åtak, uvêr, politi eller liknande;
søkje ly (1;
Sjå: dekning
Døme
  • gå i dekning i utlandet
Artikkelside

søkje dekning

Tyding og bruk

verne seg mot åtak, uvêr, politi eller liknande;
søkje ly (1;
Sjå: dekning
Døme
  • dei søkte dekning bak bilen
Artikkelside

hytte 1

substantiv hokjønn

Opphav

av lågtysk hütte ‘lite, fattigsleg (tre)hus’

Tyding og bruk

  1. hus som blir brukt i feriar og på fritida
    Døme
    • reise på hytta i helga;
    • dei hadde hytte både ved sjøen og på fjellet
  2. enkelt ly (1 bygd av bar eller liknande
    Døme
    • barna bygde hytte i treet
  4. rom i køyretøy, på båtar eller liknande
    Døme
    • hytta på traktoren
Artikkelside

grave 2

grava

verb

Opphav

norrønt grafa

Tyding og bruk

  1. lage fordjuping i jorda;
    hakke, spa, bryte opp
    Døme
    • grave i jorda med spade;
    • han grev i jorda med hendene;
    • dei grov ei grøft;
    • det vart grave kjellar;
    • grisen er fæl til å rote og grave
  2. få tak i ved å grave (2, 1)
    Døme
    • grave gull
  3. Døme
    • grave inn namn i ringen
  4. leite, undersøkje, få fram
    Døme
    • grave og spørje;
    • grave i sakene til andre;
    • grave seg i nasen
  5. verkje, gnage, nage (psykisk)
    Døme
    • det er noko som grev han
  6. Døme
    • kråka grev
  7. lage til fisk med å gni han inn med ei særskild krydderblanding og leggje han i press
    Døme
    • grave laks, makrell og sild
    • brukt som adjektiv
      • graven laks med sennepssaus

Faste uttrykk

  • den som grev ei grav for andre, fell sjølv i henne
    den som planlegg å skade andre, risikerer å bli offer for desse planane sjølv
  • grave fram
    • bruke spade for å få fram noko
      • grave fram ein stein
    • finne ved å undersøkje nøye
      • grave fram nye moment i saka
  • grave i hop
    sanke saman
    • dei grov i hop pengar
  • grave ned
    lage hol i jorda, leggje noko ned i holet og dekkje med jord
    • grave ned kablar
  • grave opp
    • fjerne jord og ta opp det ein finn
      • grave opp poteter
    • trengje ned i og løfte opp jordlag eller liknande
      • potetopptakaren grev opp jorda
  • grave seg ned
    • lage eit holrom som ein kan søkje ly i
      • grave seg ned i snøen
    • i overført tyding: bli svært oppteken av
      • grave seg ned i stoffet
  • grave si eiga grav
    sjølv vere årsak til at ein mislykkast
  • grave til seg
    kare til seg
    • her gjeld det å grave til seg, utan tanke på andre
  • grave ut
    • få fram frå jord eller anna som dekkjer
      • Osebergskipet vart grave ut i 1904
    • lage fordjuping, grøft eller liknande ved å fjerne jord
      • grave ut tomta;
      • elva grev ut jorda
Artikkelside

gapahuk

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør huk (1

Tyding og bruk

enkelt ly (1 med (to vegger og) skråtak
Døme
  • rasteplassar med benker og gapahukar;
  • setje opp ein gapahuk
Artikkelside

vern

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vernd, vǫrn; samanheng med verje (2

Tyding og bruk

  1. det å verne;
    noko som tryggjer, gjev ly mot eitkvart
    Døme
    • skogen gjev vern mot fjellvinden;
    • eit vern mot ytre fiendar;
    • bruke fordommane til vern mot nye tankar
  2. samskipnad, lag (6) som vernar
    Døme
    • heimevern;
    • ordensvern
Artikkelside

uteliggar, uteliggjar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

huslaus person som søv ute eller under enkelt ly
Artikkelside

tjelde

tjelda

verb

Tyding og bruk

  1. særleg om eldre forhold: dekkje med teppe, hengje opp tjeld (2, 1)
  2. refleksivt:
  3. setje opp tjeld (2, 3);
    søkje ly i båten under seglet

Faste uttrykk

Artikkelside
Side 2 av 3