Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 53 oppslagsord

klyftig

adjektiv

Opphav

av lågtysk kluftich eller nederlandsk kluchtig; samanheng med kløyve

Tyding og bruk

med god forstand;
Døme
  • vere klok og klyftig

kloking

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

klok person

klok av skade

Tyding og bruk

røynd som følgje av tidlegare mistak eller ulukke;
Sjå: klok
Døme
  • klok av skade bad eg om hjelp opp trappa

klokskap

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt klókskapr; jamfør -skap (1

Tyding og bruk

det å vere klok;
sikker dømekraft
Døme
  • vise mot og klokskap

klok kone

Tyding og bruk

kvinne som praktiserer folkemedisin;
Sjå: klok
Døme
  • ei klok kone oppi dalen

vere like klok

Tyding og bruk

skjøne like lite som før (etter eit svar, ei forklaring eller liknande);
Sjå: klok, like
Døme
  • etter å ha kika på kartet var dei like kloke

kjøn

adjektiv

Opphav

norrønt kǿnn ‘klok’

Tyding og bruk

kjennespak

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt spakr ‘klok’

Tyding og bruk

som lett kjenner noko eller nokon att

rettig, rettug

adjektiv

Opphav

av rett (3

Tyding og bruk

  1. som det skal vere;
    Døme
    • det er rettig det du seier
  2. adverb: rett, heilt
    Døme
    • rettig nokrett nok;
    • ho er ikkje rettig klok

Faste uttrykk

  • rettig mat
    varm mat, middagsmat; til skilnad frå kaffimat

gyllen

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. som er av gull;
    som er forgylt
    Døme
    • gyllen ring;
    • gyllen kant;
    • gyllen ramme
  2. gulliknande, gullgul og skinande
    Døme
    • gyllen glans;
    • ei gyllen sky
  3. strålande, herleg, storarta
    Døme
    • gylne tider;
    • gylne draumar;
    • gylne lovnader
  4. klok, god, utmerka
    Døme
    • ein gyllen regel

Faste uttrykk

  • den gylne middelvegen
    måtehalden, balansert framgangsmåte eller utveg
    • finne den gylne middelvegen;
    • gå den gylne middelvegen;
    • velje den gylne middelvegen
  • det gylne snittet
    todeling av ei linje som gjev same forholdet mellom den største og minste delen som mellom heile linja og den største delen
  • gyllen fallskjerm
    i overført tyding: godtgjering som personar i leiarstillingar kan få om dei må slutte før kontrakttida er ute