Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

harmoni

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk harmonia ‘samanføying’

Tyding og bruk

  1. ordna samklang av ulike tonar;
    jamfør akkord (5)
  2. likevekt eller samsvar mellom delane i ein heilskap;
    fred, ro, orden
    Døme
    • det er dårleg harmoni mellom fargane;
    • kjenne ro og harmoni i sinnet;
    • leve i harmoni
Artikkelside

nirvana

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå sanskrit ‘utslokning’

Tyding og bruk

  1. i buddhismen: tilstand av sæle når sjelevandringa er avslutta og individet har smelta saman med guddomen
  2. stad eller tilstand med fullkomen lykke og harmoni
Artikkelside

finne melodien

Tyding og bruk

finne saman (og lage god stemning);
finne harmoni;
Sjå: melodi
Døme
  • gjestane og bygdefolket fann melodien
Artikkelside

melodi

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av melos ‘song, melodi’ og ode ‘dikt, song’

Tyding og bruk

  1. rekkje med tonar som følgjer etter kvarandre og utgjer ein heilskap
    Døme
    • nynne ein melodi;
    • setje melodi til eit dikt;
    • visa går på melodien ‘Den dag kjem aldri’
  2. tonegang i eit språk eller ei ytring
    Døme
    • lytte til melodien i språket
  3. i overført tyding: gjennomgangsmelodi (2)
    Døme
    • same melodien går igjen i kommunar over heile landet

Faste uttrykk

  • finne melodien
    finne saman (og lage god stemning);
    finne harmoni
    • gjestane og bygdefolket fann melodien
Artikkelside

musikkverk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kunstferdig samanstilt musikalsk heilskap av rytme, melodi og harmoni
Artikkelside

musikk

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk musike (tekhne) ‘(kunsten til) musene’; jamfør muse (1

Tyding og bruk

  1. kunstart med tonar i ein estetisk heilskap av rytme, melodi og harmoni;
    Døme
    • song og musikk;
    • klassisk musikk;
    • norsk musikk;
    • studere musikk;
    • høyre på musikk;
    • setje musikk til eit dikt;
    • Bartóks musikk
  2. særleg i bunden form eintal: orkester (1), korps (3)
    Døme
    • der kjem musikken;
    • musikken spela opp

Faste uttrykk

  • absolutt musikk
    musikk som ikkje byggjer på noko anna enn musikalske verkemiddel;
    motsett programmusikk
  • for/med full musikk
    av alle krefter
  • levande musikk
    musikk som blir spela direkte, og som ikkje er opptak
  • musikk i øyra
    noko ein blir glad for å høyre
    • desse lovnadene lyder som musikk i øyra
  • musikk på boks
    innspela musikk;
    til skilnad frå levande musikk
  • søt musikk
    • gjensidig erotisk tiltrekning
      • han og ho møtest, og søt musikk oppstår
    • noko som vekkjer glede
      • tankar om økonomisk rettferd læt som søt musikk
Artikkelside

klang

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; samanheng med klinge (2

Tyding og bruk

  1. tone eller tonande lyd;
    Døme
    • det var god klang i instrumenta;
    • vi høyrde klang frå bjøller;
    • ei røyst med mørk klang
  2. lydinntrykk av språklyd
    Døme
    • vokalar med lys klang

Faste uttrykk

  • ha dårleg klang
    gje negative assosiasjonar
  • ha god klang
    gje positive assosiasjonar
    • namnet har ein god klang
Artikkelside

jamvekt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. påverknad av like store krefter;
    det at to ting veg kvarandre opp;
    likevekt
    Døme
    • vekta er i jamvekt;
    • kreftene held kvarandre i jamvekt
  2. det at to eller fleire aspekt er høveleg tilpassa kvarandre;
    Døme
    • jamvekt mellom tilbod og etterspurnad;
    • jamvekt mellom regjering og storting
  3. indre ro, harmoni (2)
    Døme
    • han var så utor jamvekt
  4. i språkvitskap: det at trykket i eit ord er (om lag) like sterkt på to (korte) stavingar
Artikkelside

heilskap

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere heil;
det som er sams, det samlande;
samanfatning, totalitet;
harmoni
Døme
  • sjå heilskapen i noko;
  • samle detaljane til ein heilskap;
  • det er heilskap i verket

Faste uttrykk

  • i sin heilskap
    i fullt omfang;
    heilt og halde;
    fullstendig
    • framsyninga skal visast i sin heilskap i april
Artikkelside

hyggje 1, hygge 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hyggja ‘tanke, vit, hug, sinn’, av hugr ‘tanke, sinn’

Tyding og bruk

  1. velvære, kos, trivnad, harmoni, hugnad
    Døme
    • det følgjer slik hyggje med henne;
    • ha trivnad og hyggje på jobben
  2. noko eller nokon som ein kan halde seg til eller finne hugnad i
Artikkelside
Side 1 av 2