Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

intensjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin intentio ‘spenning, føremål’ av intendere; jamfør intens og intendere

Betydning og bruk

hensikt, tanke, mening

Eksempel

intensjonene med det nye forslaget var de aller beste

Artikkelside

Nynorskordboka 165 oppslagsord

føremål, formål

substantiv inkjekjønn

Opphav

av for- ( og mål (

Tyding og bruk

det noko tener til eller tek sikte på;
tanke (1, plan (1, siktemål
Døme
- det tener ikkje noko føremål;
- ha til føremål å lære;
- svare til føremålet;
- løyve til kulturelle føremål;
- kva er føremålet med boka?
- gje til eit godt føremål;
- omdisponere til andre føremål
det noko er meint å undersøkje eller handle om;
emne (1, objekt
Døme
- vere føremål for gransking

Artikkelside

anvende

anvenda

verb

Opphav

gjennom bokmål; frå tysk an ‘til’ og wenden ‘vende (til eit visst føremål)'

Tyding og bruk

bruke (1), utnytte (1), nytte (, 1)

Døme

anvende tida si godt;
ein teknikk han sjeldan anvende

brukt som adjektiv
- anvende og praktiske verkemiddel;
- vel anvende pengar

Faste uttrykk

anvend forsking
bruk av eit teoretisk fagfelt til forsking på eit anna, ofte meir praktisk retta område;
til skilnad frå grunnforsking

Artikkelside

rammefinansiering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ordning der ein tildeler midlar til eit føremål utan å stille detaljerte krav om bruken av midlane

Artikkelside

privatforbruk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

bruk av pengar, varer eller liknande til private føremål

Artikkelside

privatbruk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

bruk til private føremål;

personleg bruk

Døme

det gode kjeldevatnet må kunne nyttast til meir enn privatbruk

Artikkelside

plyndringstokt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ferd (1) der nokon har til føremål å plyndre noko eller nokon

Artikkelside

plass

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt plaz, gjennom lågtysk, frå latin platea ‘brei gate’; samanheng med plate

Tyding og bruk

ope område i by, omgjeve av bygningar og ofte med benker, planter og liknande
Døme
- byen har mange fine plassar
større, ope område som blir brukt til eit særskilt føremål
- - avfallsplass
  - flyplass
  - idrettsplass
stad der nokon driv ei viss verksemd
- - arbeidsplass
  - fiskeplass
  - kontorplass
stad, lokalitet (1);
tilhaldsstad
Døme
- kome til ein ny plass;
- langs vegen var det mange fine plassar der vi kunne raste
om eldre forhold: husmannsplass
avgrensa stad der ein kan sitje, stå eller liggje
Døme
- hesten står på plassen sin i stallen;
- det er framleis ledige plassar på toget
stad der noko høyrer til eller skal vere
Døme
- ho fekk plass på studiet i Bergen
volum eller areal som trengst eller kan fyllast;
rom (3, 4)
Døme
- ha god plass;
- det var ikkje plass til dei på bussen
posisjon, rang;
plassering
Døme
- ha ein framskoten plass i partiet;
- ho kom på andre plass i NM

Faste uttrykk

falle på plass
ordne seg;
bli klar
viss finansieringa fell på plass, blir brua ferdig om to år
setje på plass
- snakke nokon til rette;
  stramme opp, refse
  ho sette motdebattantane på plass
- gjere det klart korleis ting skal vere
  setja tinga på plass
ta plass
setje seg;
stille seg opp
vere på sin plass
vere passande, relevant eller liknande
orsakinga var heilt på sin plass