Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 30 oppslagsord

aller

adverb

Opphav

genitiv fleirtal av norrønt allr ‘all’

Tyding og bruk

forsterkande føre superlativ: av alle (alt)
Døme
  • aller best, helst, mest, størst;
  • som aller snarast – ei snarvending

Faste uttrykk

  • det aller heilagaste
    det høgheilage;
    skjemtande: (oftast) bestestova, kontoret til sjefen
  • ikkje så aller verst
    brukeleg
Artikkelside

av rang

Tyding og bruk

blant dei aller beste i sitt slag;
Sjå: rang
Døme
  • ho var ein talar av rang
Artikkelside

rang 1

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk ‘rekkje, plass’

Tyding og bruk

  1. plassering som ein person har i eit fast (sosialt) hierarki;
    militær grad
    Døme
    • offiserar med løytnants rang;
    • plassere gjestene etter rang
  2. plassering som noko har (i høve til noko anna av same art) ut frå kvalitet, verdi eller liknande;
    status, verdi
    Døme
    • ha rang mellom dei fremste

Faste uttrykk

  • av rang
    blant dei aller beste i sitt slag
    • ho var ein talar av rang
  • gjere nokon rangen stridig
    konkurrere om førsteplassen;
    måle seg med nokon;
    utkonkurrere
    • ingen kan gjere han rangen stridig
  • ha rangen
    ha førerett
    • fotgjengarar har rangen
Artikkelside

modernisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. retning i kunst, litteratur, arkitektur og musikk som mellom anna ved å eksperimentere med formene legg vinn på å vere i pakt med det aller nyaste i tida
  2. liberal katolsk teologi
Artikkelside

aller helvetes

Tyding og bruk

Døme
  • ein aller helvetes kar
Artikkelside

helst

adverb

Opphav

norrønt helzt

Tyding og bruk

  1. brukt som superlativ (1 til gjerne (2: med størst lyst;
    jamfør heller (2
    Døme
    • eg vil aller helst sleppe;
    • vil du helst ha mjølk i kaffien?
    • gjere det ein helst vil
  2. mest sannsynleg;
    Døme
    • det er helst hans feil;
    • det er vel helst slik det heng saman;
    • det er no helst det som er feilen
  3. Døme
    • ein held seg helst saman med dei ein kjenner frå før;
    • det vil helst gå godt

Faste uttrykk

  • som helst
    det skal vere;
    i det heile
    • kven som helst kan ha teke han;
    • kva som helst kan ha skjedd;
    • ho kan vere kvar som helst;
    • eg veit ikkje noko som helst om dette;
    • eg fekk inga som helst forklaring
Artikkelside

helvetes

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det var da eit helvetes bråk;
    • han fekk eit helvetes trøbbel
  2. brukt som bannord
    Døme
    • din helvetes satan!
    • den helvetes idioten!

Faste uttrykk

Artikkelside

aller nådigast

Tyding og bruk

som følgje av at nokon er nådig, raus eller liknande;
under tvil;
Sjå: aller, nådig
Døme
  • aller nådigast få sleppe inn;
  • vil du aller nådigast flytte på deg?
Artikkelside

nådig

adjektiv

Opphav

norrønt náðugr; jamfør nåde (1

Tyding og bruk

  1. i religiøst språk: nådefull, miskunnsam, overberande (1)
    Døme
    • nådige Gud!
  2. god, gunstig, lempeleg
    Døme
    • vere mild og nådig mot nokon

Faste uttrykk

  • aller nådigast
    som følgje av at nokon er nådig, raus eller liknande;
    under tvil
    • aller nådigast få sleppe inn;
    • vil du aller nådigast flytte på deg?
  • ikkje nådig
    streng, sint, hard
Artikkelside

naturalhushald

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

hushald der familien sjølv produserer det aller meste av det han treng, og der ein byter varer eller arbeidsytingar framfor å kjøpe med pengar;
motsett pengehushald
Artikkelside
Side 1 av 3