Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 28 oppslagsord

kvadrillion

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av latin quadri- ‘fire-’ og million

Tyding og bruk

ein million i fjerde potens (2) = 1024;
ein billion billionar
Artikkelside

kvadrere

kvadrera

verb

Opphav

frå latin; jamfør kvadrat

Tyding og bruk

  1. dele inn i kvadrat
  2. gonge eit tal med seg sjølv;
    høgje i andre potens (2)
Artikkelside

kvadratur

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

  1. byområde med rette gater og kvadratiske kvartal (2)
    Døme
    • kvadraturen i Kristiansand
  2. i geometri: det å lage om ei flate til eit kvadrat med same flateinnhald
  3. i geometri: det å rekne ut arealet av ei flate
  4. i matematikk: det å høgje i andre potens (2)

Faste uttrykk

  • sirkelens kvadratur
    • uløyseleg matematisk problem som går ut på å konstruere eit kvadrat med same flateinnhald som ein gjeven sirkel ved å bruke passar og linjal
    • umogleg oppgåve
Artikkelside

kvadrattal

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tal som kjem fram når ein høgjer eit tal i andre potens (2)
Døme
  • 25 er kvadrattalet av 5
Artikkelside

kvadratrot

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør rot (1

Tyding og bruk

tal som opphøgd i andre potens (2) gjev eit visst tal
Døme
  • 5 er kvadratrota av 25
Artikkelside

kvadrat

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin quadratum ‘firkant’

Tyding og bruk

  1. rettvinkla firkant der alle sidene er like lange
  2. produkt av eit tal gonga med seg sjølv;
    andre potens (2) av eit tal
    Døme
    • kvadratet av 3 er 9
  3. i musikk: teikn som opphevar kryss (1, 7) eller b (1;
Artikkelside

førstegradslikning, fyrstegradslikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

likning (2) der den ukjende finst i første potens (2)
Artikkelside

førstegrads, fyrstegrads

adjektiv

Opphav

genitiv av førstegrad

Tyding og bruk

  1. som er av første grad eller nivå i ein rangstige
    Døme
    • førstegrads frostskader
  2. i matematikk: som er av første potens
    Døme
    • likninga er førstegrads

Faste uttrykk

  • førstegrads forbrenning
    mildaste form for forbrenningsskade;
    førstegradsforbrenning
    • han fekk ei førstegrads forbrenning
Artikkelside

grad 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

av latin gradus ‘steg, trinn’

Tyding og bruk

  1. steg på ein konkret eller abstrakt skala;
    Døme
    • landet har stor grad av sjølvforsyning;
    • ulike grader av straff;
    • grada av stønad kan variere;
    • i den grad ein kan kalle dette venskap
  2. rang, nivå av utvikling
    Døme
    • akademisk grad;
    • embetseksamen av lågare grad
  3. i språkvitskap: nemning for formene positiv, komparativ og superlativ av eit adjektiv (eller adverb)
    Døme
    • norske adjektiv blir bøygde i grad (fin – finare – finast) og genus
  4. i matematikk: potens (2)
    Døme
    • ei likning av første, andre eller tredje grad har den ukjende i første, andre eller tredje potens
  5. eining for vinkelmål som svarer til ¹⁄₉₀ av ein rett vinkel, ¹⁄₃₆₀ av ein sirkel;
    jamfør gon
    Døme
    • ein vinkel på 60 grader;
    • eit vinkelmål på 60°
  6. eining for inndeling i meridianar og parallellsirklar
    Døme
    • på 67 grader nordleg breidd;
    • 70° nord
  7. eining for temperatur
    Døme
    • vatn koker ved 100 grader celsius (100 °C);
    • det er 25 grader ute

Faste uttrykk

  • forhøyr av tredje grad
    forhøyr under tortur
  • gå gradene
    avansere steg for steg (i eit yrke eller liknande)
  • i/til ei viss grad
    til dels, litt
    • i ei viss grad kan ein seie det
  • stige i gradene
    rykkje opp;
    avansere
  • så til dei grader
    brukt forsterkande;
    særs, veldig, i høg grad
    • konserten innfridde så til dei grader;
    • ho var så til dei grader misunneleg
Artikkelside

binomialformel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i matematikk: formel (2) som uttrykkjer ein potens (2) av eit binom
Artikkelside
Side 2 av 3