Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

varp

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt varp, i tyding 5 frå lågtysk; av verpe (2

Tyding og bruk

  1. kast (3) med garn, not
  2. i overført tyding: heldig handel, kupp, funn (3)
    Døme
    • gjere eit verkeleg varp på salet;
    • litt av eit varp for tollarane
  3. ihopkasta dunge (1, 1)
  5. tau, trosse til å forhale fartøy med
Artikkelside

varpe

varpa

verb

Opphav

norrønt varpa ‘kaste’, i tyding 1 frå lågtysk; jamfør verpe (2

Tyding og bruk

  1. forhale (1) (fartøy) med tau, trosse;
  2. Døme
    • varpe veven
  3. refleksivt, om planke: kaste (3, 12) seg, vri seg
Artikkelside

verpe 2

verpa

verb

Opphav

norrønt verpa, eigenleg ‘kaste’

Tyding og bruk

  1. om fugl: leggje egg
    • høna verp sjeldan meir enn eitt egg om gongen
  2. ordtøke:
    • egget vil lære høna å verpe – den urøynde gjev råd til den røynde
Artikkelside

organsin

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå italiensk

Tyding og bruk

garn av råsilke der fleire trådar er tvinna i motsett retning, brukt til varp (4) i fine silkestoff
Artikkelside

kule 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kúla ‘kul, hevelse’

Tyding og bruk

  1. rund utvekst på tre
  2. Døme
    • ei hard kule
  3. Døme
    • heile kula
  4. omgang i spel
    Døme
    • ei kule poker
  5. varp, storfangst
    Døme
    • ei heil kule

Faste uttrykk

  • gå ei kule varmt
    bli ein oppheta situasjon;
    kome til ein konfrontasjon med høg temperatur
    • når det vart for mykje stress, kunne det gå ei kule varmt
Artikkelside

kupp

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk coup, opphavleg ‘slag, støyt’

Tyding og bruk

  1. rask og lovstridig maktovertaking
    Døme
    • hæren tok makta i eit blodig kupp;
    • kongen vart styrta i kuppet;
    • mindretalet i partiet gjennomførte eit kupp på årsmøtet
  2. lovbrot som er gjort snøgt og dristig
    Døme
    • banden planla kuppet godt;
    • han var hjernen bak kuppet
  3. heldig kjøp;
    Døme
    • gjere eit kupp under salet;
    • denne buksa var eit kupp
Artikkelside

vorpe 1

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med varp

Tyding og bruk

bom til å renne varpen på til veving;
Artikkelside

visk 2

substantiv hankjønn

Opphav

av viske

Tyding og bruk

  1. stutt tid, ri (1, 2);
    Døme
    • i ein visk – i ein fart, i ei handvending
  2. Døme
    • gjere ein heil visk

Faste uttrykk

  • på våg og visk
    på måfå
Artikkelside

veve

veva

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vefa

Tyding og bruk

  1. få renning (varp) og innslag (veft) i ein vev (1, 1) til å slyngje seg saman til ty
    Døme
    • sitje og veve;
    • veve ull – veve med ull som materiale;
    • veve golvteppe
  2. refleksivt: flette, vase i hop
    Døme
    • taumen vov seg inn i krattet
    • i overført tyding:
      • veve seg inn i eit tankespinn
  3. nedsetjande: prate tull, tøve
    Døme
    • veve i hop ei historie
Artikkelside

verp

substantiv inkjekjønn

Opphav

samanheng med varp

Tyding og bruk

steinhaug ihopkasta til merke eller minne om ei hending på staden
Artikkelside
Side 1 av 2