Avansert søk

Nynorskordboka 43 oppslagsord

sprekk

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

brest (1), rivne (1, 2), sprunge
Døme
- isen var full av sprekkar
smal opning
Døme
- putte brevet inn sprekken på postkassa
- - dørsprekk
det å gå tom for krefter eller ikkje kunne fullføre ein plan;
jamfør sprekke (2, 5)
Døme
- skiløparen fekk ein sprekk etter 35 km;
- han hadde vore rusfri i mange år da han gjekk på ein sprekk
feil i vurdering av kostnad eller liknande
Døme
- sprekk i budsjettet

Faste uttrykk

slå sprekkar
i ferd med å ryke
samhaldet slår sprekkar

sprekkje, sprekke 3

sprekkja, sprekka

verb

Tyding og bruk

få til å sprekke (, 1)

Døme

sprekkje ballongen

sprekke 2

sprekka

verb

Opphav

av norrønt sprakk, fortid av springa

Tyding og bruk

få sprekkar;
breste, rivne
Døme
- glaset sprakk;
- røysta sprakk;
- sprekke av sinne
- brukt som adjektiv:
  ei sprokken leppe;
  sprokne røyr;
  ei sprokken røyst
bli splitta
Døme
- regjeringa sprakk på den saka
skilje seg, breste
Døme
- mjølka sprakk
tilstå under press
Døme
- han sprakk under forhøyret
brått gå tom for krefter eller mislykkast
Døme
- skeiseløparen sprakk totalt på 10 000-meteren;
- ein tørrlagd alkoholikar kan lett sprekke

Faste uttrykk

sprekke nullen
få det første målet i ballspel
30 minutt ut i kampen sprakk nullen

tette 2

tetta

verb

Opphav

Tyding og bruk

gjere tett
Døme
- tette eit røyr;
- ho tetta ein sprekk
gjere mjølk tjukk med tette (1, 1)

Faste uttrykk

tette seg
- bli tett
  kummane tetta seg av sand og lauv
- få mindre mellomrom
  det tettar seg i rundkøyringa
tette seg til
bli tett(are);
tetne
røyret tetta seg til

knekk 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å knekke (1 eller knekkje;
det å bli knekt
Døme
- få ein knekk i knea
vinkelforma bøyg
Døme
- ein knekk på kurva
sprekk, rivne
Døme
- glaset har fått ein knekk
fysisk eller psykisk skade etter stor påkjenning, ulykke eller liknande
Døme
- få seg ein knekk for livet
- - helseknekk
hard karamell av mellom anna smelta sukker

Faste uttrykk

ta knekken på
gjere det av med;
få has på

kile 2

kila

verb

Opphav

Tyding og bruk

drive inn ein kile i noko;
feste med kilar
skunde seg, gå fort;
springe (1)
Døme
- kile på

Faste uttrykk

kile seg fast
setje seg fast
sykkelhjulet kilte seg fast i ein sprekk i asfalten
kile seg inn
trengje seg inn
han kilte seg inn blant dei fem beste

brot, brott

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt brot, samanheng med bryte

Tyding og bruk

det å bryte eller bli broten;
det å vere broten
Døme
- få eit brot i ei hand;
- brotet er grodd;
- brot på avløpssystemet
- - beinbrot
det at bårene bryt på grunnar og skjer;
brenning (2
Døme
- segle gjennom brot og brann
i overført tyding: det at eit tilhøve eller vilkår er eller blir brote
Døme
- brot på handelsavtale;
- brot på lov og orden
- - lovbrot
stong (av tre) til å bryte med;
våg (1
avbrote stykke;
brest (1), sprekk (1)
- - glasbrot
på klede: oppslag, brett (1
vrangbord
Døme
- strikke brotet på ermet først
stad der noko blir laga med bryting (1)
- - skiferbrot
  - steinbrot
bratt bakke eller berg;
hamar (1, 1), ufs (1, 1)
i sykkelritt eller løp: det å bryte ut frå hovudfelt (2)
Døme
- ho var med i eit brot med ti andre ryttarar

Faste uttrykk

gå i brot
bryte ut frå hovudfeltet
han gjekk i brot tidleg i rittet

tetningslist

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

list til å tette ei fuge eller ein sprekk (i dør, vindauge eller liknande)

Døme

tetningslistene rundt vindauga

sprunge

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med springe

Tyding og bruk

brest (1), rivne (, 1), sprekk (1)

Døme

ha sprunger i huda

sprik

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

opning, sprekk
skilnad, forskjell
Døme
- stort sprik i meiningar;
- spriket mellom liv og lære

Side 1 av 5

Resultat per side: