Avansert søk

Nynorskordboka 24 oppslagsord

sprek

adjektiv

Opphav

norrønt sprækr ‘livlig’; samanheng med sprake (

Tyding og bruk

spretten, sterk, spenstig
Døme
- han var sprek da han var ung;
- ho er sprek for alderen
- brukt som adverb:
  det var sprekt gjort
frisk
Døme
- eg var sjuk, men er sprek igjen no
kraftig og rask
Døme
- ein sprek sportsbil

førig

adjektiv

Opphav

av før ( og fare (

Tyding og bruk

rask og rørig;

frisk, sprek, førleg

før 1

adjektiv

Opphav

norrønt fǿrr; samanheng med fare (

Tyding og bruk

som greier eller kan;
i stand (til);
dugande (1), skikka
Døme
- ho er ikkje før til å utføre arbeidet
- - arbeidsfør
  - gangfør
  - skrivefør
  - vedtaksfør
i god form;
sterk (1), sprek (1)
Døme
- vere frisk og før
som ter seg eller er på ein viss måte
- - hardfør
  - seinfør
tjukkfallen, ferm
Døme
- ein stor og før kar
framkomeleg, farande
Døme
- det er (godt) ført der

spretten

adjektiv

Tyding og bruk

mjuk, ledig, sprek
Døme
- ei spretten jente;
- to spretne karar
livleg
Døme
- ein spretten melodi

ungdomsdagar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme

vere like sprek som i ungdomsdagane

vital

adjektiv

Opphav

frå latin, av vita ‘liv’

Tyding og bruk

livskraftig, sprek, spenstig
Døme
- ein vital pensjonist
som spelar ei sentral rolle;
livsviktig
Døme
- vitale opplysningar;
- vitale kroppsorgan;
- vitale delar i motoren

uforskamma

adjektiv

Opphav

etter lågtysk; samanheng med skam

Tyding og bruk

skamlaus, frekk, uhøfleg (med vilje)
Døme
- uforskamma åtferd
- brukt som adverb:
  svare uforskamma
brukt som forsterkande adverb: i misunningsverdig høg grad
Døme
- sjå uforskamma ung ut;
- ho er uforskamma sprek for sine 90 år

ungdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere ung
Døme
- framleis ha ungdomen i seg;
- ha ungdoms mot
tidsrom da ein er ung
Døme
- vere mykje sjuk i ungdomen;
- i min ungdom var det slik
ung person
Døme
- vere sprek som ein ungdom;
- møte to ungdomar
unge menneske
Døme
- ungdomen i bygda;
- tilbod til barn og ungdom

ung

adjektiv

Opphav

norrønt ungr; jamfør yngre og yngst

Tyding og bruk

som har nokså låg alder;
som er mellom barn og fullvaksen
Døme
- eit ungt miljø;
- ei ung kvinne;
- han er ung og urøynd;
- vere ung av år;
- den unge generasjonen;
- dei unge vaksne
- brukt som substantiv:
  både unge og gamle har møtt fram
som gjeld livsfase for personar i nokså låg alder
Døme
- slå igjennom i ung alder;
- i mine unge dagar;
- ha røynt mykje i sitt unge liv
som særpregar ungdom;
ungdommeleg
Døme
- vere ung og sprek;
- vere ung av sinn
om person: som har låg alder i høve til nokon annan eller til ei viss norm
Døme
- vere for ung til å gå av med pensjon;
- unge besteforeldre
brukt som substantiv: personar som høyrer til ein ny generasjon
Døme
- dei unge bur i gamlehuset, kårfolket i nyhuset
om vokster, fenomen, institusjon: nokså nyleg tilkomen, nokså ny
Døme
- ungt gras;
- ung skog;
- ein ung stat;
- ein ung vitskap;
- eit ungt skriftspråk;
- natta er ung

sprekleik

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -leik

Tyding og bruk

det å vere sprek (1)

Side 1 av 3

Resultat per side: