Avansert søk

Nynorskordboka 50 oppslagsord

slump

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

tilfeldig hending;
(overraskande eller heldig) tilfelle (2)
Døme
- det var reine slumpen at eg fann det att
mengd av uviss storleik;
ein god del
Døme
- tene ein slump pengar;
- det trengst ein god slump flaks
det som er att av noko;
rest
Døme
- kjøpe slumpen;
- drikke slumpane

Faste uttrykk

på slump
på ein tilfeldig måte;
på måfå
lage mat på slump

slumpe

slumpa

verb

Opphav

frå tysk eller lågtysk

Tyding og bruk

gjere noko på slump
Døme
- slumpe i veg;
- slumpe på vekta
skje ved eit tilfelle;
hende (3, 2)
Døme
- det kan vel slumpe at vi møtest

Faste uttrykk

slumpe til
hende tilfeldig
ein tidlegare kjærast ho slumpa til å møte att

treffe

treffa

verb

Opphav

av tysk treffen; same opphav som drepe

Tyding og bruk

kome i samband med;
finne (5, 1), møte (2, 2)
Døme
- treffe nokon til lunsj;
- treffe kvarandre i utlandet;
- ho har eg ikkje treft før;
- han er vanskeleg å treffe i kontortida
finne målet;
komme borti;
råke (3, 1)
Døme
- treffe midt i blinken;
- snøballen trefte glasruta;
- soldaten var treft;
- treffe bakken med eit plask
gjere eit vellykka val eller ei vellykka handling;
lykkast
Døme
- treffe med timinga;
- treffe med investeringane
vekkje kjensler
Døme
- historia trefte meg hardt;
- kjenne seg treft av kritikken;
- treffe nokon midt i hjartet
gje ei slåande skildring av noko;
jamfør treffande
Døme
- filmen trefte samtida godt;
- kritikken treffer rett

Faste uttrykk

treffe på
møte nokon tilfeldig;
støyte på
treffe på ein gammal ven på flyplassen
treffe seg
hende ved slump
det trefte seg slik at dei fekk reise i lag

treffe seg

Tyding og bruk

hende ved slump;

Sjå: treffe

Døme

det trefte seg slik at dei fekk reise i lag

trekning

substantiv hokjønn

Opphav

av trekkje og -ning (

Tyding og bruk

det å avgjere noko på slump, til dømes med hjelp av lodd;
trekking (2)
Døme
- trekning i lotteriet
ukontrollert stramming av muskel;
trekking (3)
Døme
- få ei trekning i andletet

trekkje, trekke

trekkja, trekka

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

føre frå ein stad til ein annan;
hale (3, dra (1)
Døme
- trekkje nokon inntil seg;
- trekkje dyna over seg;
- trekkje garnet;
- han trekte føre gardina;
- hesten trekte ei vogn etter seg
flytte seg frå ein stad til ein annan
Døme
- trekkje seg unna;
- gjestane trekte inn i huset;
- kan de trekkje litt nærare kvarandre?
- trekkje seg attende etter festen;
- trekkje ned til stranda
ta, suge eller lokke til seg;
tiltrekkje (1)
Døme
- støvlane trekkjer vatn;
- trekkje frisk luft;
- store prisnedslag trekkjer kundar;
- popartisten trekte fulle hus
ta opp eller fram
Døme
- trekkje lodd;
- trekkje eit kort frå bunken;
- trekkje fram ein pistol
dra med seg;
bringe inn i ein situasjon
Døme
- prøve å trekkje med seg fleire;
- bli trekt inn i ein krangel
kome fram til
Døme
- trekkje ei slutning;
- trekkje ei grense mellom jobb og privatliv;
- trekkje linjer mellom store hendingar
slutte å late gjelde;
skrote (2)
Døme
- trekkje forslaget til ny trasé;
- trekkje attende ei løyving
avgjere ved slump
Døme
- trekkje om kven som er vinnaren;
- bli trekt ut til å vere med
nøle medan ein snakkar
Døme
- ho trekte litt på det før ho sa noko;
- han sit og trekkjer på svaret
dra føremon av;
utnytte (2);
jamfør trekkje/dra vekslar på
Døme
- trekkje på kompetansen til arbeidarane
i matlaging: gjere i stand ein rett ved å la råemnet liggje i væske med temperatur opp mot kokepunktet
Døme
- lat lutefisken trekkje i fem minutt;
- trekkje kaffi
redusere mengd eller storleik;
subtrahere
Døme
- trekkje to frå fem;
- bli trekt for mykje i skatt
fare i flokk;
vere på ferd
Døme
- reinen trekkjer til nye beiteområde;
- fuglane trekkjer sørover om hausten
gje trekk (2, 1), kjøle
Døme
- det trekkjer frå døra;
- omnen trekkjer dårleg

Faste uttrykk

trekkje av
trykkje på avtrekkjaren på skytevåpen
trekkje fram
snakke om;
nemne (2, 2), påpeike
trekkje fram eit interessant poeng
trekkje ned
løyse ut mekanismen som tømmer doskåla etter ein har vore på do;
trekkje opp (4)
ungane gløymer å trekkje ned
trekkje om
setje eller sy trekk (3, 8) på
trekkje om den gamle sofaen
trekkje opp
- stramme fjøra i ein mekanisme
  trekkje opp klokka
- endre seg til det verre
  det trekkjer opp til storm
- opne flaske med ein opptrekkjar
  kelneren trekte opp vinen ved bordet
- løyse ut mekanismen som tømmer doskåla etter ein har vore på do;
  trekkje ned
  hugs å trekkje opp etter deg!
trekkje seg
ikkje vere med lenger
han trekte seg frå vervet i siste liten
trekkje seg saman
gjere seg mindre og meir kompakt;
krype saman, krympe (1)
kulda får blodårene til å trekkje seg saman
trekkje ut
vare lenge;
gå på overtid
samværet trekte ut

trekking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å trekkje
Døme
- trekking av tenner
det å avgjere på slump, til dømes med hjelp av lodd;
trekning (1)
Døme
- trekking i lotteriet
ukontrollert muskelrørsle;
rykking (1, trekning (2)
Døme
- få trekkingar i fjeset
- - samantrekking

gisse 2

gissa

verb

Opphav

samanheng med gjete (

Tyding og bruk

kome med ei meining ut frå sannsyn eller tru eller rein slump;

gjette, tippe (, 1)

Døme

gisse gåter;
han gissa seg fram til svaret;
kan du gisse kven det er?

våge 1

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

våging, vågnad;

vågespel, vågestykke

Faste uttrykk

på von og våge
på slump
fare rundt på von og våge

von 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ván, (v)ón

Tyding og bruk

det at ein ventar eller ynskjer seg noko godt;
det å sjå fram til at noko godt eller tenleg skal hende;
håp (1)
Døme
- svaret hennar kveikte voner for han;
- gjere seg falske voner;
- vi set vona vår til ungdomen;
- dei har von om å få opphald i landet
det at noko er rimeleg, truleg eller tenkjeleg
Døme
- det er von og inga visse;
- det er von det blir sein vår
noko som det knyter seg lyse framtidsutsikter til
Døme
- det er vår von at denne avtalen vil vare i mange år

Faste uttrykk

leve i vona
trøyste seg med at det vil bli bra i framtida
på alle voner
for å vere heilt trygg
på vona
på slump;
på lykke og fromme
gå gatelangs på vona
vones før
før ein ventar det;
heller snart
det kan skje vones før
våga vona
late det stå til

Side 1 av 5

Resultat per side: