Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

sjakktrekk

substantiv inkjekjønn
Dette ordet har førebels ikkje fått definisjon i ordboka.
Artikkelside

trekk 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

av trekkje

Tyding og bruk

  1. det å trekkje
    Døme
    • trekket i motoren
  2. det at dyr, fuglar eller insekt trekkjer
    Døme
    • eit trekk av rein, grågås, bier
  3. noko som trekkjer
    Døme
    • skitrekk;
    • trekket var ute av drift
  4. Døme
    • sjakktrekk;
    • skuldertrekk;
    • vente på neste trekk frå motparten;
    • eit smart trekk;
    • i trekk – på rad;
    • i eitt trekk – utan stogg
  5. Døme
    • ansiktstrekk;
    • eit forsonande trekk ved henne var det gode humøret;
    • spreidde trekk frå kulturlivet;
    • gje att handlinga i romanen i store trekk
  6. Døme
    • eit bittert trekk av urter
  7. det å trekkje frå eller setje ned;
    Døme
    • skattetrekk;
    • før sende sjøfolk heim eit fast trekk av hyra;
    • skihopparen fekk trekk for stygt nedslag
  8. stoff som dekkjer og vernar;
    Døme
    • dynetrekk;
    • varetrekk;
    • setje nytt trekk på sofaen;
    • miste trekket på paraplyen
  9. i bridge og whist: kvart stikk som blir teke eller meldt ut over dei seks første
Artikkelside

mottrekk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mot (3 og trekk (3

Tyding og bruk

  1. sjakktrekk som skal hindre verknaden av eit farleg trekk frå motspelaren
    Døme
    • eit overraskande mottrekk
  2. handling som skal gjere til inkjes eller svekkje verknaden av noko;
    Døme
    • arbeidsgjevarane vedtok lockout som eit mottrekk mot streiken
Artikkelside

rokering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. sjakktrekk der ein flyttar konge og tårn samstundes
  2. omflytting, ombyting
    Døme
    • ei rokering i partileiinga
Artikkelside

sjakkbrikke

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

brikke i sjakkspel
Artikkelside

løpar, laupar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hlaupari

Tyding og bruk

  1. person eller dyr som driv med løping;
    person som tevlar i løp (2);
    Døme
    • gasellen er ein god løpar;
    • heile 80 løparar stilte til start
  3. sjakkbrikke som ein flyttar diagonalt
    Døme
    • ofre ein løpar
  4. smal, avlang duk eller matte

Faste uttrykk

  • raud løpar
    lang, raud matte inn mot inngangsdør, brukt ved formelle eller høgtidelege høve
    • rulle ut den raude løparen for kongen
Artikkelside

tårn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt turn, gjennom lågtysk, frå latin turris; av gresk tyrris

Tyding og bruk

  1. høgt og smalt byggverk;
    høg og smal (øvre) del av byggverk
    Døme
    • tårnet på kyrkja endar i eit spir;
    • hoppdommarane i tårnet
  2. sjakkbrikke som minner om eit tårn (1)
Artikkelside

bonde

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bóndi, búandi, opphavleg presens partisipp av búa ‘bu, ha bustad’

Tyding og bruk

  1. person som driv jordbruk på eigen (eigne) gard(ar) og lever av det;
  2. person som bur på bygda
  3. særleg før: gardmann; til skilnad frå husmann og strandsitjar
  4. gardmann med heller stor gard; til skilnad frå småbrukar
  5. sjakkbrikke med lågaste verdi
Artikkelside

dronning

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt dróttning, av dróttinn ‘drott’; av drott

Tyding og bruk

  1. kvinneleg monark eller kone til ein konge (1, 1)
    Døme
    • dronninga la ned veto;
    • neste veke kjem kongen og dronninga på besøk til bygda
  2. kvinne som har høgast status eller vyrdnad i ein krins eller situasjon
    Døme
    • dronninga av jazz
  3. hoe som legg egg hos bier, maur og andre insekt som lever i samfunn
    Døme
    • filteret skal hindre dronninga i å leggje egg der honningen skal vere
  4. sjakkbrikke ein kan flytte uavgrensa mange ledige felt i alle retningar
    Døme
    • ho tok dronninga og sette meg i sjakk
Artikkelside