Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 46 oppslagsord

rose 3

rosa

verb

Opphav

norrønt hrósa

Tyding og bruk

(lov)prise, låte vel over
Døme
  • rose (nokon for) noko

Faste uttrykk

  • rose seg av
    vere kry av eller kyte av

rose 4, ròse 4

rosa, ròsa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av ros (2 med innverknad frå II rase

Tyding og bruk

  1. skrubbe (huda), såre litt
  2. flekkje skalet av, skrape risp av fisk

rosa 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av rosa (3

Tyding og bruk

(tøy eller klede med) rosa farge
Døme
  • vere kledd i rosa

rosa 2

adjektiv

Uttale

roˋsa

Tyding og bruk

med mønster, dekorert;
særleg rosemåla; jamfør rose (1, 5)
Døme
  • ei rosa kanne

rosa 3

adjektiv

Uttale

roˊsa

Opphav

frå latin; av rose (1

Tyding og bruk

Døme
  • ein rosa kjole

ros 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk; same opphav som rose (1

Tyding og bruk

smittsam sjukdom med feber og raudt utslett

ros 2, ròs 2

substantiv hokjønn

Opphav

i tyding 1 truleg eigenleg fleirtal av ras, i tyding 2 av IV ròse

Tyding og bruk

  1. for (1, 1) i jorda (etter eit skred)
  2. ripe (2, stripe i huda

rose 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rós(a); frå latin

Tyding og bruk

  1. buskforma plante i rosefamilien, særleg prydbusk av slekta Rosa
    Døme
    • klatrerose;
    • nyperose
  2. plante som minner om rose (1, 1), men som høyrer til ein annan plantefamilie
    Døme
    • alperose;
    • nykkerose
  3. stor og fargerik blomster(krone) av rose (I,1 og 2)
    Døme
    • ein bukett raude roser
  4. noko som minner om rose (1, 4)
    Døme
    • frostrose;
    • kompassrose;
    • ha roser i kinna
    • figur, ornament som liknar blomstrar eller blad
      • brodere, måle roser

Faste uttrykk

  • dans på roser
    enkel eller sorglaus affære
    • livet er ingen dans på roser;
    • å velje dette yrket er langt ifrå ein dans på roser;
    • reint økonomisk er det ingen dans på roser
  • strø roser på nokons veg
    gjere livet triveleg og enkelt for nokon

rose 2, ròse 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rosi ‘stormbye’; av ruse (3

Tyding og bruk

hardt vindkast, flage, stormbye
Døme
  • vindròse;
  • vinden bles i kast og ròser

kulør

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin color ‘farge’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • håret hans hadde ein kraftig rosa kulør
  2. i overført tyding: preg, karakter
    Døme
    • det er ikkje tvil om den politiske kuløren til avisa;
    • småorda gjev kulør til språket

Faste uttrykk

  • setje kulør på
    live opp
    • innslaget sette kulør på føredraget;
    • han set verkeleg kulør på tilværet
  • vise kulør
    seie meininga si om noko