Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

resolutt

adjektiv

Opphav

jamfør resolvere

Tyding og bruk

rådsnar, bestemt, rask

Døme

eit resolutt svar

brukt som adverb:
- handle resolutt

kontant 2

adjektiv

Opphav

frå italiensk; av latin computare ‘rekne saman’

Tyding og bruk

som blir betalt med kontantar
Døme
- kontant betaling
snøgg og stø;
fast (3), myndig (2), resolutt
Døme
- eit kontant svar;
- vere kontant
- brukt som adverb:
  setje ballen kontant i mål

Faste uttrykk

kontant på labben
med pengesetlar frå hand til hand

gordisk

adjektiv

Opphav

etter namnet på oldtidsbyen Gordion i Frygia

Faste uttrykk

gordisk knute
etter segna om Aleksander den store, som hogg over ein innvikla knute: innvikla oppgåve som kan løysast på ein uventa og resolutt måte

fast

adjektiv

Opphav

norrønt fastr

Tyding og bruk

som ikkje kan flyttast
Døme
- fast innbu
- brukt som adverb
  sitje fast i fella;
  binde noko fast;
  gå seg fast i fjellet;
  halde seg fast i karmen
som held forma;
hard, kompakt
Døme
- fast grunn;
- grauten vart for fast
stø (3, sikker (2), resolutt, påliteleg
Døme
- fast grep;
- med fast hand;
- fast overtyding
- brukt som adverb
  tru fullt og fast på noko;
  vere fast bestemt på noko
ubrigdeleg, varig;
regelbunden
Døme
- ha faste vanar;
- ete til faste tider;
- faste utgifter;
- gå i fast rute;
- ha fast følgje;
- fast kunde;
- fast takst;
- eit fast haldepunkt;
- ha fast plass på laget
- brukt som adverb
  vere fast tilsett;
  dette står fast

Faste uttrykk

fast eigedom
jord, hus og liknande;
til skilnad frå lausøyre
overta ein fast eigedom
fast føde
mat ein må tyggje
ete grønsaker, kjøt eller anna fast føde
fast i fisken
- spenstig, stø
  bilen er stramt sett opp og fast i fisken
- som ikkje gjev etter for press
  han må vere tydeleg på kva han vil, vere fast i fisken
fast ordstilling
plassering av ledd i ei setning etter reglar i språket
moderne norsk har relativt fast ordstilling til skilnad frå kasusspråk
fast uttrykk
ord som ofte opptrer saman;
frase (2, 1), idiom (1)
‘å hoppe etter Wirkola’ er vorte eit fast uttrykk
halde fast ved
vere tru mot
i fast form
ikkje flytande eller i gassform
sjokolade i fast form
laust og fast
likt og ulikt
snakke om laust og fast
slå fast
konstatere

gordisk knute

Tyding og bruk

etter segna om Aleksander den store, som hogg over ein innvikla knute: innvikla oppgåve som kan løysast på ein uventa og resolutt måte;