Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
28 treff

Nynorskordboka 28 oppslagsord

oppstilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å stille (5, 1) opp
    Døme
    • først var det oppstilling utanfor
  2. noko som er oppstilt
    Døme
    • ei imponerande oppstilling av veteranbilar
  3. måte noko er stilt opp på;
    Døme
    • ei alfabetisk oppstilling;
    • turnarar i stram oppstilling

Faste uttrykk

  • ta oppstilling
    stille seg opp (for å sjå eller vente på noko)
    • både politi og ambulanse har teke oppstilling rundt konsertområdet
Artikkelside

front

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; frå latin ‘panne’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fronten på huset;
    • kollidere front mot front
  2. fremste linje av hæravdeling (i oppstilling eller kamp)
    Døme
    • kjempe på brei front;
    • på vikande front
  3. (personar i ein) samla (motstands)aksjon
    Døme
    • gå til samla front mot noko;
    • danne ein front mot noko
  4. skiljelinje mellom to luftmassar med ulike eigenskapar
  5. område der hærar kjempar mot kvarandre;
    Døme
    • vere ved fronten;
    • kjempe på to frontar
  6. område for verksemd eller liknande;
    Døme
    • på den sosiale fronten

Faste uttrykk

  • ha front mot
    vere retta mot; vere eit åtak på
  • med front mot
    vendt mot
  • på vikande front
    i ferd med å gje opp, gje etter eller liknande;
    på defensiven
Artikkelside

åk

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ok, samanheng med øyk

Tyding og bruk

  1. tverrtre til å leggje over akslene og bere vassbytter eller liknande med;
    Døme
    • det vart mange turar med åket over akslene
  2. gaffelforma treramme i seletøy til trekkdyr, særleg oksar
  3. i overført tyding: tung byrd (1, 2);
    langdrygt arbeid;
    strev, mas, plage;
    Døme
    • det er eit åk med så mykje krøter å stelle;
    • folket levde framleis under det framande åket
  4. underlag (av samanbundne pålar) for trebru
  5. i elektroteknikk: kjerne av jern som bind saman polane i ein elektromagnet;
    del av jernkjerne i ein transformator
  6. om forhold i det gamle Romarriket: galgeforma oppstilling av tre spyd som ein overvunnen fiende måtte gå under, som teikn på underkasting
Artikkelside

taksis

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk taxis ‘orden, oppstilling’

Tyding og bruk

i biologi: rørsle i ei viss lei hos somme lågtståande organismar, som reaksjon på ytre påverknad (til dømes lys, kjemiske stoff eller varme)
Artikkelside

tablå

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk, av table ‘bord’; jamfør tavle

Tyding og bruk

oppstilling av levande personar på ei scene, for å framstille eit målarstykke eller ei historisk eller litterær scene
Artikkelside

tabellarisk

adjektiv

Opphav

av latin tabellarius

Tyding og bruk

Døme
  • ei tabellarisk oppstilling
Artikkelside

syntagme

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk syn- og tagma ‘ordning, oppstilling’; jamfør syn-

Tyding og bruk

i språkvitskap: gruppe av ord eller setningsledd som er knytte saman etter dei syntaktiske reglane til eit meiningsberande språkleg uttrykk;
Artikkelside

ta oppstilling

Tyding og bruk

stille seg opp (for å sjå eller vente på noko);
Døme
  • både politi og ambulanse har teke oppstilling rundt konsertområdet
Artikkelside

augeblinksbilete, augeblinksbilde, augneblinksbilde, augneblinksbilete

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. fotografi teke utan planlegging og oppstilling
    Døme
    • eit augeblinksbilete frå festen
  2. framstilling som viser eit avgrensa og kortvarig utsnitt av ei utvikling
    Døme
    • novella gjev augeblinksbilete frå strandlivet
Artikkelside

lagvis

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ligg i lag (2) oppå kvarandre
    Døme
    • ein dessert med lagvise ingrediensar
    • brukt som adverb
      • legg kål og kjøt lagvis i gryta
  2. organisert etter lag (7);
    lag for lag
    Døme
    • lagvis oppstilling
    • brukt som adverb
      • gruppere seg lagvis
Artikkelside
Side 1 av 3