Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

omriss, omrit

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. ytre linje;
    Døme
    • teikne omrisset av noko
  2. grov framstilling;
    Døme
    • noregshistoria i omriss
Artikkelside

profil 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk

Tyding og bruk

  1. omriss eller silhuett av ein ting, figur eller naturformasjon
    Døme
    • den karakteristiske profilen av den gamle turisthytta
  2. (omriss av eit) andlet sett frå sida
    Døme
    • ho hadde ein flott, gresk profil
  3. samling av karakteristiske eigenskapar hos verksemd, institusjon, person eller liknande;
    hovuddrag, særdrag, særpreg
    Døme
    • gje partiet ein ny profil;
    • lage ein psykologisk profil av den tiltalte
  4. markant person
    Døme
    • han er ein profil i klubben
  5. presentasjon som person eller verksemd gjev av seg sjølv i sosiale medium
    Døme
    • opprette ein profil på Instagram;
    • logge seg inn på profilen sin

Faste uttrykk

  • halde ein høg profil
    sørgje for å vere verksam og synleg;
    markere seg
    • Noreg har halde ein høg profil i debatten
  • halde ein låg profil
    ha ei forsiktig, avventande haldning;
    ikkje markere seg
    • han har halde ein låg profil i media
  • i profil
    frå sida;
    jamfør en profil
    • teikne nokon i profil
Artikkelside

kontursting

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

flatt, rett sting (2, 1) brukt til mellom anna linjer og omriss
Døme
  • brodere med kontursting
Artikkelside

konturkart

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kart som viser omriss av fastland og vassystem
Artikkelside

kontur

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå italiensk , av contornare ‘omgje, omringe’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det er så mørkt at vi berre ser konturane av landskapet
  2. Døme
    • vi ser konturane av ein ny politikk
Artikkelside

linje, line 2

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk, frå latin linea, av linum ‘lin’, opphavleg ‘tråd av lin’; jamfør line (1

Tyding og bruk

  1. (tenkt) strek, smal stripe
    Døme
    • ei skriveblokk med linjer;
    • ei prikka linje;
    • han gjekk i ei rett linje gjennom skogen
  2. i matematikk: storleik med berre éin dimensjon
    Døme
    • trekkje ei bein linje mellom to punkt
  3. omriss eller kontur som dannar ei (tenkt) linje (1) langs ytterkantane av noko
    Døme
    • linjene i landskapet;
    • ein bil med fine linjer
  4. vassrett rad eller rekkje av ord, tal, notar eller liknande
    Døme
    • eit vers på fire linjer;
    • send meg nokre linjer om korleis du har det!
    • du finn svaret på nedste linja
  5. rad, rekkje eller sjikt av personar, einingar eller liknande
    Døme
    • soldatane stod oppstilte på linje ved sida av kvarandre;
    • dette plasserer oss i fremste linje internasjonalt
  6. rekkje oppover eller nedover i generasjonane av skyldfolk;
    slektsgrein
    Døme
    • stamme frå nokon i rett nedstigande linje
  7. kopling mellom hendingar, fenomen og liknande
    Døme
    • trekkje ei linje frå oppvekst til eigen måte å oppdra barn på
  8. kanal eller samband som gjer kommunikasjon mogleg;
    ferdselsåre, sambandskanal
    Døme
    • brot på linja;
    • rydde linja før neste tog
  9. framgangsmåte;
    Døme
    • føre ei politisk restriktiv linje;
    • leggje seg på ei nøktern linje i tingingane;
    • ha klare linjer for korleis dei skal ta seg av slike saker
  10. i forsvaret: mobiliseringsstyrke av dei 15 yngste årsklassene av vernepliktige;
    til skilnad frå landvern
  11. eldre nemning for studieretning
    Døme
    • dei mest populære linjene ved skulen;
    • tilby både praktiske og teoretiske linjer
  12. i bunden form: ekvator
    Døme
    • passere linja
  13. gammalt lengdemål lik ¹⁄₁₂ tomme

Faste uttrykk

  • arbeid i linje
    arbeid som er direkte knytt til produksjonen; jamfør stab (2)
  • halde linja
    vente eller halde fram med å lytte i telefonen
    • eg tenkte at han ville leggje på, men han heldt linja
  • lese mellom linjene
    forstå noko som ikkje er direkte uttrykt
  • over heile linja
    for alle;
    blant alle utan unntak
  • på linje med
    • på same måte som
      • bli kvalifisert på linje med alle andre
    • jamgod med
      • båttrafikken er ein transportveg på linje med vegar og jernbaner
  • stamme frå nokon i like linje
    nedstamme direkte gjennom berre mannlege ledd (9)
  • vere på linje
    ha same syn
    • dei er heilt på linje i denne saka
Artikkelside

avteikne seg

Tyding og bruk

kome til syne;
tre fram i omriss (mot ein bakgrunn);
Sjå: avteikne
Døme
  • åsen avteikna seg mot himmelen;
  • etter kvart avteikna det seg eit klarare bilete av situasjonen
Artikkelside

avteikne

avteikna

verb

Tyding og bruk

spegle av

Faste uttrykk

  • avteikne seg
    kome til syne;
    tre fram i omriss (mot ein bakgrunn)
    • åsen avteikna seg mot himmelen;
    • etter kvart avteikna det seg eit klarare bilete av situasjonen
Artikkelside

teikne

teikna

verb

Opphav

norrønt teikna eller tákna, i tyding 2, 3 og 4 frå tysk zeichnen

Tyding og bruk

  1. syne teikn til, peike i retning av
    Døme
    • året teiknar godt
    • i uttrykk:
  2. Døme
    • teikne ned nokre ord
    • skrive, notere (namnet til ein person) på liste og liknande (som medlem, tingar og liknande)
      • teikne nye medlemer
    • refleksivt:
      • teikne seg på ei liste
      • teikne seg for 1000 kr på gjevarlista;
      • teikne firmaet – skrive under for
    • (prøve å) sikre seg, få del i, bli eigar av (ved skriftleg avtale, ved å la seg notere og liknande)
      • teikne abonnement, livstrygding, aksjar
  3. lage bilete av, gje att (noko(n)) med omriss, strekar, skuggar og liknande der ein bruker blyant, penn, fargestift og liknande (drive som tidtrøyte, skulefag, kunst eller yrke)
    Døme
    • teikne ein blomster;
    • teikne etter naturen;
    • lære å teikne
    • med strekar framstille i riss, skisse, plan og liknande
      • teikne nye møbelmodellar
    • om arkitekt:
      • teikne eit nytt hus
    • refleksivt: kome fram, vere, bli synleg i omriss
      • skuggen teikna seg (av) mot veggen
    • i overført tyding:
      • det teiknar seg nye skiljelinjer i debatten
  4. skildre i ord;
    særleg i uttrykk:
    Døme
    • teikne eit bilete av – gje ei skildring, framstilling av;
    • teikne eit bilete av ei sak, ein person

Faste uttrykk

  • teikne seg for
    notere seg for
  • teikne til
    gje von om, sjå ut til å vilje bli
Artikkelside

stuttmål

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mål (1

Tyding og bruk

stutt samandrag;
Døme
  • noregssoga i stuttmål
Artikkelside