Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
42 treff

Nynorskordboka 42 oppslagsord

naken

adjektiv

Opphav

norrønt nakinn

Tyding og bruk

  1. utan klede;
    Døme
    • kle seg naken;
    • nakne armar;
    • vere splitter naken
  2. udekt, snau
    Døme
    • gå ikkje ut så naken!
    • ein naken fugleunge
  3. som er utan vegetasjon
    Døme
    • ein naken holme
  4. Døme
    • ei naken grein
  5. tom, kald
    Døme
    • nakne vegger
  6. som ikkje er tilslørt
    Døme
    • den nakne sanninga;
    • nakne fakta
Artikkelside

gold

adjektiv

Opphav

samanheng med gjeld (3

Tyding og bruk

  1. med lite eller ingen vegetasjon;
    skrinn, naken
    Døme
    • eit goldt landskap
Artikkelside

splitter

adverb

Tyding og bruk

Døme
  • vere splitter naken;
  • ein splitter ny bil;
  • du er splitter pine galen
Artikkelside

spildrande

adverb

Opphav

av spildre (1

Tyding og bruk

Døme
  • eit spildrande nytt hus;
  • vere spildrande naken
Artikkelside

steril

adjektiv

Opphav

av latin sterilis ‘fruktlaus’

Tyding og bruk

  1. som ikkje kan forplante seg
    Døme
    • den medisinske behandlinga kan gjere deg steril
  2. Døme
    • ein steril bandasje
  3. Døme
    • steril tankegang
  4. Døme
    • rommet verka kaldt og sterilt
Artikkelside

tråd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þráðr; samanheng med dreie

Tyding og bruk

  1. tynn snor av tekstil eller anna materiale
    Døme
    • sy med nål og tråd;
    • træ i tråden;
    • spinne ein tråd av ull
  2. samanheng i ei historie, utvikling, ein diskusjon eller liknande;
    jamfør raud tråd
    Døme
    • eg finn ingen tråd i framstillinga;
    • nøste opp dei viktigaste trådane i historia
  3. nettstad, chat eller anna digitalt forum der ein kan diskutere eit særskilt emne;
    Døme
    • på jobben har vi ein felles tråd for sosiale sprell;
    • mange melde seg på i tråden om formuesskatt

Faste uttrykk

  • henge i ein tynn tråd
    om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast
  • i tråd med
    i samvar med;
    som følgje av
    • leve i tråd med eigne verdiar;
    • vedtaket er heilt i tråd med reglane
  • knute på tråden
    usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
    mellombels uvenskap
    • det er knute på tråden mellom familiane;
    • diplomatiske knutar på tråden
  • laus tråd
    uoppklara omstende eller spor
    • drapsvåpenet er framleis ein laus tråd;
    • historia har mange lause trådar
  • lett på tråden
    som har mange seksualpartnarar;
    promiskuøs
  • miste tråden
    gå surr i samanhengen
    • miste tråden i resonnementet
  • på tråden
    i andre enden i ein telefonsamtale
    • ha mormor på tråden
  • samle trådane
    setje saman den overordna samanhengen i noko basert på mange ulike opplysningar
    • forsøkje å samle trådane frå litteraturhistoria;
    • vi må få samla trådane i saka
  • slå på tråden
    ringje opp;
    telefonere
  • ta opp tråden
    byrje att med noko ein har gjort tidlegare
    • ta opp tråden frå førre møte;
    • ta opp att tråden med den årlege teltturen
  • trekkje i trådane
    dirigere eller kontrollere noko utan å ha ein synleg framskoten plass
    • trekkje i trådane i det kriminelle miljøet
  • utan ein tråd
    heilt naken
Artikkelside

treberr

adjektiv

Opphav

av tre (1

Tyding og bruk

som har få eller ingen tre;
Døme
  • treberre vidder
Artikkelside

spinne

spinna

verb

Opphav

norrønt spinna

Tyding og bruk

  1. lage tråd ved å tvinne saman fibrar (av ull, bomull, lin eller liknande)
    Døme
    • spinne garn på handtein
  2. om kongro og visse larver: lage tråd til fangstnett eller kokong
    Døme
    • kongroer hadde spunne tette nett i trea
  3. i overført tyding: dikte opp, finne på;
    jamfør oppspinn
    Døme
    • spinne i hop ei forteljing
  4. i overført tyding: føre vidare;
    utvikle
    Døme
    • spinne vidare på ein idé
  5. gå rundt (utan å få feste);
    kome i spinn
    Døme
    • bilhjula spinn i søla;
    • flyet spann fleire gonger før det gjekk i sjøen
  6. dure veikt;
    Døme
    • motoren spann jamt og fint

Faste uttrykk

  • naud lærer naken kvinne å spinne
    ein finn ei løysing når ein er i ein vanskeleg situasjon
  • spinne silke på noko
    få (økonomisk) føremon av noko
    • spinne silke på eit populistisk standpunkt
Artikkelside

snau 2

adjektiv

Opphav

norrønt snauðr

Tyding og bruk

  1. utan noko på;
    Døme
    • snaue fjellvidder
  2. Døme
    • snau i hovudet
  3. blakk, pengelens
    Døme
    • ikkje vere heilt snau
  4. ikkje fullt;
    noko mindre enn;
    knapp
    Døme
    • om ei snau veke;
    • dressen var i snauaste laget
    • brukt som adverb:
      • ha snautt med pengar;
      • rekne for snautt;
      • det var snautt nokon som visste om det

Faste uttrykk

  • ikkje vere snauare enn
    ikkje vere dårlegare enn
    • ho var ikkje snauare enn at ho tok seg jobb som kokk
  • klippe seg snau
    klippe håret heilt kort
Artikkelside

nål

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt nál

Tyding og bruk

  1. tynn, spiss reiskap til å sy eller hekle med eller til å feste noko med
    Døme
    • bruke nål og tråd;
    • træ i nåla;
    • feste noko med ei nål
  2. del av kanyle (1) til å stikke inn i kroppen for å sprøyte inn medisin
  3. smykke eller merke som blir festa med ei nål (1)
    Døme
    • pynte jakka med ei nål
  4. Døme
    • nåla på badevekta
  5. noko som liknar ei nål (1)
    Døme
    • nålene på juletreet drys

Faste uttrykk

  • gå/sitje/stå som på nåler
    vere uroleg, spent, nervøs
  • ikkje eige nåla i veggen
    ikkje eige noko;
    vere utfattig
  • leite etter nåla i høystakken
    prøve å finne noko lite i ei stor mengd
  • naken som nåla
    svært fattig
Artikkelside