Avansert søk

Nynorskordboka 36 oppslagsord

knapt

adverb

Opphav

Tyding og bruk

med nauda;
nesten ikkje;
neppe, snautt
Døme
- knapt var eg innkomen før maten stod på bordet;
- så dum er ho knapt at ho gjer noko slikt;
- han er så støl at han knapt kan gå
sparsamt, smått
Døme
- eg har knapt med tid

Faste uttrykk

knapt nok
så vidt
dei har knapt nok snakka med kvarandre

knapp 2

adjektiv

Opphav

norrønt knappr; frå lågtysk

Tyding og bruk

trong, avgrensa
Døme
- det er knapt om plassen
mangelfull eller for liten
Døme
- eit knapt fleirtal;
- ein knapp siger;
- matjord er ein knapp ressurs
om tid: snau (2, 4)
Døme
- ein knapp time;
- tida er knapp
om uttrykksmåte: kort og fyndig
Døme
- eit knapt og godt svar;
- knapp stil

slags

adjektiv

Opphav

opphavleg genitiv av slag (

Tyding og bruk

som er av eit visst slag (2
Døme
- det er ein slags bil;
- du skal ha mange slags takk;
- eit slags påfunn;
- dei fekk tolv slags kaker;
- han er aldri ute i den slags vêr
som knapt eller med naud kan seiast å vere av gjeldande type
Døme
- ei slags snikring;
- han er ein slags skodespelar, men jobbar mest som kelnar

Faste uttrykk

all slags
som femner om fleire variantar enn ein kan rekne opp;
allslags
han var redd alle slags ormar;
alle slags kaker
kva for slags
kva for ein type
kva for slags dekk bruker du?
kva slags
kva for ein type
kva slags ost liker du best?
mange slags
av eller med fleire ulike slag
på mange slags vis;
mange slags frukt er til sals

berre skinn og bein

Tyding og bruk

veldig tynn;

Sjå: bein, skinn

Døme

han var berre skinn og bein og kunne knapt stå på føtene

skjelve

skjelva

verb

Opphav

norrønt skjalfa

Tyding og bruk

om menneske og dyr: ha små, krampaktige, dirrande rørsler, ofte av kulde, sinne, frykt eller liknande;
bivre, dirre, riste (3, 2)
Døme
- fryse så ein skjelv;
- hendene skalv;
- hunden skalv av skrekk
- brukt som adjektiv:
  den skjelvande røysta var knapt høyrleg;
  han la eit teppe om den skjelvande kroppen
rykkje fort att og fram, opp og ned;
dirre, riste, skake (1)
Døme
- bakken skjelv under oss;
- lauvet skalv i vinden

Faste uttrykk

skjelve i buksene
vere redd
mange investorar skjelv i buksene etter raset i aksjekursane
skjelve i knea
vere redd
skjelve som eit ospelauv
skjelve kraftig
han var i sjokk og skalv som eit ospelauv

skinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skinn

Tyding og bruk

ytre dekke på dyre- eller menneskekropp, med eller utan hår, fjør eller liknande;
hud (1)
Døme
- flåtten har bite seg fast i skinnet;
- sauen vart klypt ned til skinnet;
- steikje fisken med skinnet på
- - fiskeskinn
  - minkskinn
  - reveskinn
  - saueskinn
flådd og preparert hud av dyr, med eller utan hår, fjør eller liknande;
hud (2), pels (1), lêr
Døme
- hanskar av ekte skinn;
- han var kledd i skinn frå topp til tå;
- bøker bundne i skinn
hinne, skal eller hud på bær, frukt og liknande;
hinne og liknande på mat
Døme
- flå skinnet av ein kokt tomat;
- han fjerna skinnet frå pølsa
gammalt, men uthaldande, menneske eller dyr
Døme
- han er eit seigt skinn;
- det gamle skinnet krekte seg til postkassa kvar dag;
- stakkars skinnet, bur heilt åleine

Faste uttrykk

berre skinn og bein
veldig tynn;
radmager
han var berre skinn og bein og kunne knapt stå på føtene
gå ut av sitt gode skinn
miste sjølvtøyminga;
bli veldig sint
halde seg i skinnet
kontrollere kjenslene sine;
styre seg, beherske seg
i sinn og skinn
tvers igjennom;
fullstendig, totalt
ikkje selje skinnet før bjørnen er skoten
ikkje rekne for visst noko ein ikkje har
redde skinnet
berge seg
ribbe/flå til skinnet
ta alt frå nokon;
røve, plyndre
ho vart ribba til skinnet av eksen;
turistane blir flådd til skinnet
som eit piska skinn
på ein travel eller heseblesande måte
springe som eit piska skinn;
ho stressa rundt som eit piska skinn
våge skinnet
gjere noko som er risikabelt;
tore å ta ein risiko
våt til skinnet
våt heilt gjennom kleda;
gjennomvåt

seglbar

adjektiv

Tyding og bruk

mogleg å segle på eller med;

Døme

elva er ikkje seglbar;
denne båten er knapt i seglbar stand

stable seg

Tyding og bruk

reise seg ustøtt og langsamt;

Sjå: stable

Døme

eg stabla meg endeleg ut av senga;
han klarar knapt å stable seg på beina

stable

stabla

verb

Opphav

Tyding og bruk

leggje opp (like ting) i ein ordna haug;

leggje i stabel (1);

Døme

stable stolar;
dei stabla veden opp i vedskjulet

Faste uttrykk

stable på beina
få i stand, ordne til
stable ei ny regjering på beina;
dei stabla eit lag på beina i ein fart
stable seg
reise seg ustøtt og langsamt
eg stabla meg endeleg ut av senga;
han klarar knapt å stable seg på beina

sjølvstendig

adjektiv

Opphav

etter tysk selbständig, opphavleg ‘som står for seg sjølv’

Tyding og bruk

som tenkjer og handlar utan å rette seg etter andre;
som rår sjølv;
fri, uavhengig, ubunden
Døme
- ein sjølvstendig institusjon;
- eg er vorten ein meir sjølvstendig person
- brukt som adverb:
  tenkje sjølvstendig
original (2, 2)
Døme
- han stod fram som ein sjølvstendig forfattar;
- dei har knapt tenkt ein sjølvstendig tanke
som driv på eiga hand eller for eiga rekning
Døme
- ho er sjølvstendig næringsdrivande

Side 1 av 4

Resultat per side: