Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

høne

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hǿna

Tyding og bruk

  1. hoe av arten tamhøns eller ulike andre arter av hønsefuglar
    Døme
    • ha høner;
    • kaklande høner;
    • hanen spankulerer midt i flokken av høner
  2. hann og hoe av fuglearter som ikkje høyrer til ordenen hønsefuglar
  3. i namn på insekt

Faste uttrykk

  • blind høne finn også korn
    ein person utan føresetnader kan også slumpe til å finne det rette
  • egget vil lære høna å verpe
    den urøynde vil ta den røynde i skule
  • gå den vegen høna sparkar
    gå dårleg, gå til atters
  • ha ei høne å plukke med nokon
    ha noko uoppgjort med nokon
  • kva kom først av høna og egget?
    retorisk spørsmål brukt for å uttrykkje uvisse om tilhøve mellom årsak og verknad
    • det blir som spørsmålet om høna og egget
Artikkelside

kakle

kakla

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

  1. særleg om høner: gje frå seg ein særmerkt skvatrande lyd
  2. snakke høgt, fort og gjerne inkjeseiande
    Døme
    • dei kakla i veg
Artikkelside

harem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av arabisk haram ‘det utilgjengelege, forbodne’

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold i muslimske land: del av bustad der kvinnene heldt til, og der framande menn ikkje hadde tilgjenge
  2. kvinnene som budde i eit harem (1);
    konene og konkubinene til ein fyrste eller rik mann
    Døme
    • sjeiken og haremet hans
  3. i overført tyding: gruppe av kvinner som beundrar og er tiltrekte av ein mann, og som gjerne har seksuelt samkvem med han
    Døme
    • vanlegvis hadde han eit heilt harem rundt seg
  4. i overført tyding: hoer som held seg til ein hann, og som hannen parar seg med
    Døme
    • hanen har eit lite harem på tre høner
Artikkelside

bur 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt búr; samanheng med bu (3

Tyding og bruk

  1. kasse eller rom med gitterverk til å stengje dyr eller fuglar inne i
    Døme
    • høner i bur;
    • halde dyr i bur;
    • ha ein hamster i bur
  2. fengsel
    Døme
    • få to veker i buret for promillekøyring
  3. hus (eller rom) til korn eller andre matvarer på ein gard;
    jamfør stabbur
  4. om eldre forhold: husvære med soverom (for gjester), særleg andre høgda i stabbur
  5. i idrett: mål (1, 9)

Faste uttrykk

  • halde buret reint
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • setje ballen i buret
    skåre mål
  • stengje buret
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • vakte buret
    stå i mål;
    vere målvakt
Artikkelside

verpetid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. årstid da fjørfe legg egg
  2. tid på dagen da høner legg egg
Artikkelside

småfe

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

samnemning på sau og geit
Døme
  • drive med småfe og høner
Artikkelside

alsstamme

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

gruppe av høner og ein hane som er valde ut til avlsdyr og sette saman i binge
Artikkelside